Tarihi Gerçekler Işığında 1919’DAN 2019’A TÜRKİYE

 Tarihi Gerçekler Işığında

 1919’DAN 2019’A TÜRKİYE

Hüsnü MERDANOĞLU

Tarihi Gerçekler Işığında 1919’DAN 2019’A TÜRKİYE Hüsnü MERDANOĞLU’nun  2019 da yayınlanan kitabının sonuç ve değerlendirme bölümünü yayınlamak istedik. Nedeni ise, Atatürk’e saldıranların 1923-1938 yılları arasında, 15 yıllık bir dönemde, istiklal harbinden çıkmış, yoksul, cahil, hastalıkların kol gezdiği bir ülkede hangi politikalarla hızla kalkınıldığını, fabrikaların bacalarının tüttüğünü, uçak yapıldığını öğrenmeleri için yayınlıyoruz.

Geçmişini inkar edenler geleceklerinden umutlu olamazlar.

Hüsnü MERDANOĞLU’NUN kitabından alıntıyı yayınlamadan önce bugünlere atıfta bulunan ve bana watsaptan bir dostum tarafından gönderilen alıntı olan bir yazıyı ilk önce yayınlamak istedik.

(Bir alıntıdır.

Sorunlu bir öğrenci ile öğretmeni arasında geçiyor hikâye.

Öğretmeni,

a)      Neden arkadaşlarınla çekişiyorsun, neden onların yaptıklarını bozuyorsun... diye sorunca çocuk,

- En iyi ben olmalıyım, en başarılı ben görünmeliyim...diye cevap vermiş.

Öğretmen bunun üzerine tahtaya düz bir çizgi çekmiş,

- Bu çizgiyi nasıl kısaltabilirsin...demiş.

Kıskanç velet hemen atılıp bir kısmını silivermiş,

- Olmadı demiş hoca, silmek yok,

Eliyle üzerini kapatmış bu sefer çocuk,

Öğretmen

- Yine olmadı, gizlemek yok...demiş.

- Başka nasıl yaparsın...diye sormuş,

Bakmış ki cevap yok, daha uzun bir çizgi çizmiş diğerinin yanına.

 Başkalarının çizgisiyle uğraşacağına, sen daha büyük bir çizgi çiz...demiş hırslı yumurcağa.

 Hikaye böyle midir hep...böyledir, fazlası var eksiği yok.

Kolay olanı, diğerini hakir görmek ve göstermektir. Ulaşamadığın ciğere mundar demek,

Bükemediğin bileği jiletle kesmek gibidir.

 Büyük İskender babası Philippos'u kıskanırmış.

Ben başa geçinceye kadar fethedilecek yer bırakmayacak diye.

 Bilinen dünyanın yarısını alması babasına olan hıncıdır aslında.

Sezar da İskender'e kızarmış, benden önce her yeri aldı, bana kazanacak ülke bırakmadı diye.

 Justinianus Aya Sofya'yı bitirince '' işte seni geçtim ey Süleyman'' diye bağırmış.

Aklı Süleyman'ın kudüste yaptığı tapınağındaymış hala!..

 Hitlerin bütün huysuzluğu aslında Yahudilerin her konudaki çalışkanlığı ve başarısı.

Neden bunlar böylede Ari Alman ırkı geri kalıyor diye köpürmüş.

 Bakmış daha uzununu çizemiyor,

 Çizgiyi silmek için en gaddar metodu kullanıp, 6,5 milyon insanı kül etmiş ama bitirememiş yinede.

 '' Damnatio Memorai '' hatıraların lanetlenmesi...denilen bir terim var eski Roma da ,

Sulla, Nero, Commodus gibi bir kaç imparatora uygulanmış ölümlerinden sonra.

 Yaptıkları eserleri, koydukları kanunları, evleri barkları, mezarları, heykelleri ve yazıtları siliniyor günlük yaşamdan sistematik olarak.

 Yavaşça, usulca, sinsice. Hiç yaşamamış gibi oluyorlar!..

 Örnekleri çoğaltmak mümkündür.

  Çok daha küçük ölçeklileri de iş yaşamlarımızda çoğumuzun önünden geçmiştir.

 Bugün burada benzerlerini görüyoruz.

2020 yılı itibariyle gelinen çeşitli olumlu şartların durmadan     1930'ların Türkiye'si ile karşılaştırılmaya çalışılmasının,

O yılların konjektüründe imkansızı gerçekleştiren bir liderle, 90 yıl sonrasının değerlerini çarpıştırmanın altındaki hastalıklı psikoloji en hafifiyle kıskançlık olmalıdır.

 Onuncu yıl marşını duyunca sinirlenenlerin,

İzmir marşını duyunca salon terkedenlerin,

İstiklal marşında ayağa kalkmayanların,

Bayramlara faşist törenleri diyenlerin,

TC'leri silenlerin, Üniversitelerin, Hava limanlarının, Caddelerin, Stadyumların adlarını değiştirenlerin bitmeyen hesaplarının motivasyonudur kıskançlık.

 Aslında bugünün yöneticileri şanslıdırlar.

 Önlerindeki yüksek çıta onların da, ülkenin de ufkunu geniş tutmaktadır.

Onu anlayabilseler, özümseyebilselerdi,

21.yy olanaklarıyla en az onunki kadar uzun ve kalıcı çizgiler çizmenin mümkün olacağını tahmin edebilirlerdi.

  Eğer göz bebeklerine sinen o kin ve kıskançlık perdesi olmasaydı,

''Seni geçtik ey Mustafa '' diye bağırdıklarında,

En çok onun sevineceğini bilirlerdi!..

 

Hüsnü MERDANOĞLU’NUN yazmış olduğu 1919 dan 2019’a adlı kitabında bahsettiği tarihi gerçekleri Atatürk’e dil uzatanların okumasında herhalde yarar vardır. Gerçekleri bilmeden yalan yanlış, kulaktan duyma bilgilerle gerçeklerden uzaklaşmak kimseye yarar getirmez.

 

Hüsnü MERDANOĞLU'NUN 1919 DAN 2019’A TÜRKİYE KİTABINDAN ALINTIDIR……………..

 

            SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

                                                             **

“Dünyada ‘İnsan’ diye yaşamak isteyenler, insan olmak niteliklerini ve güçlerini kendilerinde görmelidirler.” (Atatürk).

** Atatürk öncülüğünde yürütülen Kurtuluş Savaşı’nın başarıya ulaşması sonucunda kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin çok yönlü başarılar elde eden bir devlet olması, Türkiye’yi bölme planlarını hazırlamış olan egemen güçleri rahatsız etmiş ve etmektedir.

Egemenlerin bu rahatsızlığı, onlar ve onların yönlendirdiği aracıları tarafından sürekli olarak Atatürk’e ve Atatürk’ün kazanımlarına yönelik iftiralar ve suçlamalara yansımaktadır.

Yalan ve iftiralara hedef olan Atatürk ve O’nun öncülüğünde ger çekleşen kazanımları gurur vericidir Şöyle ki; *Osmanlı döneminde, yabancılar tarafından aşağılanan insanlarımız, Atatürk dönemimde Türkiye Cumhuriyeti yurttaşı olma övüncüne erişmişlerdir.

*Osmanlı döneminde vergi ve askerlik için hatırlanan halk, cumhuriyet yönetimi sayesinde kadın-erkek ayrımı olmadan yurttaş olma saygınlığına kavuşmuştur.

*Yönetici ile yönetilen (yurttaşlar) arasında iletişim kurulmakta zorlanılan Osmanlı dili yerine, konuşan ile dinleyeninin karşılıklı anlaşılmasını sağlayan dil ve yazı devrimi gerçekleştirilmiştir.

*Din istismar aracı olmaktan çıkarılmış; indirilen dinin uydurulan dinden ayırt edilmesi ve doğru anlaşılmasını sağlanması için, İslam dininin temel kaynağı olan Kur’an Türkçeye çevrilmiştir.

*Tamamı dış ülkelerden alınan temel tüketim maddelerinin, kalkınma (sanayi) palanları sayesinde, yurdumuzda üretilmesi gerçekleştirilmiştir.

*Anadolu’nun büyük bir bölümünün yüzyıllardan beri hasret olduğu, karayolları, demiryolları ve benzeri hizmetler, halkımızın hizmetine sunulmuştur.  

*Eğitim sistemi, ülkemizin ve dünyanın gelecekte yaşayacağı koşullar dikkate alınarak akılcılık doğrultusunda düzenlenmiş, yurduna yurtta niteliğinde geleceğin nesillerinin yetiştirilmesine özen gösterilmiştir.

** Kemalizm, yeryüzünde uygulanmış devrimler içerisinde, insan onuruna en yaraşır içerikli olan bir devlet yönetimidir.

Devlet ise bir tüzel kişiliktir ve özel kişilerin tarafından yönetilir. Devlet yönetimini elde etmiş özel kişiler, devleti yönetme niteliğine sahip olmaları, yönettikleri devletin saygınlığını artıran önde gelen etkendir.

Bu bağlamda, yönetici konumunda olanlar da dâhil, yurduna yurttaş olma kişiliğine sahip olanların, yani “milliyetçi” (ulusçu) olmanın (Kemalist kişilerin) özellikleri şöyle sıralanabilir:

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin;

*Tam bağımsızlığının ve ulusal egemenliğinin sürekliliği için çalışan, bu yolda gücünü zorlayarak katkı sağlayan,

*Türkiye’nin ulus devlet bütünlüğünün bozulmaması, yurttaşlar arasında ayrım yapılmaması için çalışma içinde olan,

*Türkiye’yi çağdaş devletler düzeyine getirmek ve onları da geçmek için yurttaşlık görevini en iyi şekilde yerine getiren

*Görevini asla ülke zararına kullanmayan, siyasi ve benzeri çıkarlar için ülkenin zararına olan hiçbir konuda ödün vermeyen kişilerdir.

Yurduna yurttaş olma sorumluğu ve bilincinde olan, yani kendini “milliyetçi” olarak tanımlayan kişi; *Halkın kendi kendini yönetmesi olan demokrasinin güçlenmesine,

*Hiçbir konuda yurttaşlar arsanda ayrımcılık yapılmamasına,

*Yaşam yönteminin laiklik olarak benimsenmesine,

*Halkın her yönden güvenliğinin sağlanıp korunmasına,

 *Halkımızın birlik ve beraberliğini sağlamaya,  

*Kamu yararını kişilerin önünde tutmaya,

*Din görünümü altında halkın sömürülmemesine, (insanların her hangi bir nedenle Allah ile aldatılmamasına),

*Devletimizin, çağdaş devletler düzeyine erişip onları da geçme çabasında,

*Bilgi ve deneyimlerini yurdu için kullanan bir kişiliğe sahip demektir. Böyle bir kişiliğin hizmeti, aynı zamanda Kemalizm’e de hizmettir.

Günümüzde; *İnanç ve düşüncelerini yaşamak isteyen insanlar bir otele sıkıştırılıp yakılıyorlar,

*Silahlı örgütler devlete başkaldırıyorlar,

*Devlet sinsi bir planla kuşatılmış ve devletin gücü ve silahlı devlete yönetilmiş,

*Yoksulluk, yolsuzluk, vurguncular, rüşvet alanlar, görevini kötüye kullananlar, demokrasinin gelişeceği yerde yasaklar çoğalıyor,

*Devletin olanaklarından yararlanarak edindiği eğitim ve birikimi, yurt dışına taşıyanlar oluyor, *Çaresizlikten yaşamını yitirenler ve benzeri olumsuzluklar söz konusu ise, bu olumsuzluklar; Kemalist nitelikte siyasetçi ve yöneticilerin eksikliğinin bir sonucudur.

** Birinci Dünya (Paylaşım) Savaşı’nın galipleri (Amerika Birleşik Devletleri de dâhil), Osmanlı İmparatorluğu’nu tutsak edip ve en ağır cezayı vermek üzere ilk toplantılarını 18.01.1919’da Paris’te yapmışlardır. Egemenlerin vardıkları sonucu, İngiltere Başbakanı David Lloyd George 29 Ekim 1919 günü Avam Kamarası’nda şu müjde ile vermişti; Dünyanın en zengin topraklarından biri olan geniş bir ülkeyi (yani Anadolu’yu) Türk’ün mahvedici nüfuzundan adat eyledik. Medeniyet yüzlerce yıl bu yolda başarısızlığa uğradıktan sonra İngiltere bunu gerçekleştirdi.” Ne var ki, Lloyd George,  bu övünç dolu sözleri ile Çanakkale Boğazını kuşattıklarında kendilerini geri çevirmeyi başaran Mustafa Kemal etkenini unutmuştu.

** Egemenlerin vardıkları sonuçları bildirmek üzere, Paris Barış Konferansı’na İstanbul Hükümeti’nden, 22.04.1920 tarihinde temsilci istenmişti. Hükümetini temsilen Paris’e giden Damat Ferit Paşa Osmanlı’nın Avrupa devletlerinin saygınlığını yitirmiş olmasının bir sonucu olarak aşağılanırcasına davranışlarla karşılaşmış ve Paris’ten kovulurcasına apar topar İstanbul’a dönmüştü. ** Kemalist kadro zoru başarıp da, başarılarını egemenlere ve dünya kamuoyuna tescil ettirmek üzere, İsmet Paşa (İnönü) başkanlığındaki Türk heyeti 9 Kasım 1922’de (yani Damat Ferit’in Paris’ten kovulmasından yaklaşık 3 yıl sonra) Lozan’a gitmiştir. İsmet Paşa Lozan’a vardıklarında, toplanacak olan konferansının ertelendiğini duyması üzerine bir nota vererek, konferansın neden ertelendiğini, hakkı olan kahraman komutan edasıyla sormuştur.

İsmet Paşa’nın bu notası üzerine kendisinden özür dilenmiş ve konferansın başlaması için kesin tarih bildirilmişti.

Atatürk döneminde dış dünyaya karşı her zaman buna benzer dik duruş sergilenmiş, ulusal teslimiyetçi hiçbir yaklaşımın sergilendiğini, tarih kaydetmemiştir.

** Ne düşündürücü ve üzücüdür ki, 2017 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin bir bakanı Hollanda’dan geri çevrilmiştir.

Üstelik hiçbir devlet yetkilisine muhatap edilmeden ve sıradan güvenlik görevlilerince. İstanbul Hükümeti’nin yetkilisi Damat Ferit’in düştüğü durumu anımsatan bu tür olayların, Atatürk’ün içte ve dışta tam bağımsızlık ilkesi ile kurduğu ve bunu başardığı ülkesinin bir bakanının yaşamış olması, Kemalist dış siyaset izlenmeyişinin bir sonucudur.

Bu olumsuz sonuçların ortadan kaldırılmasının yolu ve yöntemi;  ne Avrupa Birliği’ndedir ne de, okullarda din ağırlıklı derslerin konulmasındadır.

Çözüm, geçmişi pak ve parlak olan Kemalist ilkelere yeniden dönerek, Atatürk’ün yarım bıraktıklarını tamamlamaktır.

Bunu da kendimizin yapması, şart ve kaçınılmazdır.

Hiçbir bağımsızlık (gelecek) yoktur ki; “yabancıların nasihatleriyle, plânlarıyla yükselsin? Tarih, böyle bir olay kaydetmemiştir...

” 1 “... Dünyada insan diye yaşamak isteyenler, insan olmak özelliklerini ve gücünü kendinde görmelidirler. ... Bu uğurda her türlü özveriye razı olmalıdırlar. Yoksa hiçbir uygar ulus, onları kendi sırasında ve safında görmek istemez.

” 2 ** Son olarak, işgalin ne demek olduğunu anlamak ve işgalden kurtuluşun değerini bilmek ve unutmamak için, işgal koşullarında yaşanılan tarih belgelerine geçmiş olaylardan, sadece birkaçına değinmekle yetineceğiz. 

*Yunan ordusu; camileri tahrip etmiş, Müslümanların kutsal kitabı Kur’an ayaklar altında çiğnenmiştir. (Bu bilgi İtalyan arşiv belgelerinde yer almıştır.), *Yunanılar tarafından boğazlanan insanlar ve domuzlar camilere doldurulmuşlardır. Karatepe Köyünden 200 kişi, camilere toplanmış ve cami ile birlikte yakılmışlardır. (Bu bilgiler bir yabancı yazar olan David Walder yansıtmıştır), *Türk kadınları camilere doldurularak, cami ile birlikte yakılmıştır. (Bu bilgiyi görgü tanığı Eleni Karatoni, yansıtmıştır.),

*Yunan işgal ettiği bölgelerde cami de; camide namaz kılacak cemaat de bırakmamıştır.

3 Bunları ve benzeri tarihi gerçekleri görmeden, sadece halkımız 1 Atatürk’ün TBMM Açık ve Gizli Oturumlarındaki Konuşmaları, Cilt: II, Yayına Hazırlayan: Kâzım Öztürk, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1990, s. 776-777. 2 Atatürk’ten aktaran; Utkan Kocatürk, Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Atatürk Araştırma Merkezi yayını, Ankara, 1999, s.79. 3 İşgal koşularında onca onur kırıcı olan olaylar için bakınız; Sinan Meydan, Yüzyılın Kitabı, s. 246 ve devamı. 302 için değil Atatürk’ün tüm insanlık için yapıtlığı ve her biri birbirinden değerli katkılarını bilmeden, Atatürk’ün değeri bilinemez. İşgalcilerin halkımıza yaptıklarına ve yakıp yıktıklarına özlem duyanlar olabilir. Ancak o kişilikte olanlara ve onlara destek verenlere, “insan” denilemeyeceği için, ırkları ya da dinleri de söz konusu olamaz.

(Bu bölümü çok dikkatle incelemenizi tavsiye ederim. 15 yılda neler yapılmış, peki şimdi bu yapılanlar nerede? Yabancılarda olan Demiryolları ve bazı işletmeler Millileştirilirken, şimdi bir çok milli olan fabrikalarımız ve değerlerimiz başkalarına satılmış durumda değil mi?)

EK: ATATÜRK DÖNEMİ (1923-1938) KAZANIMLARININ LİSTESİ

Atatürk’ün öncülüğünde çok kısa sürede gerçekleştirilen, Kemalist Büyük Devrim’in aşağıda özet olarak sıraladığımız kazanımları incelenirken halkın;

*Büyük çoğunluğunun, gerçekleşen devrimlerin kendi yararlarına olduğunun bilincinde bile olmadıklarını.

*Devrimin kendilerine sunduklarının gereklerini yerini getirecek beceride olmadıklarını,

*Temel devrimlerden olan, cumhuriyet ve demokrasi söylemlerine bile yabancı olduklarını,

*Padişahın/Halifenin tanrının gölgesi olduğuna inanıldığını

*Devrimlerin halka rağmen, halk için yapıldığını, bu yönüyle Kemalizm’in, Fransız Devriminden (1789) ve Rus Devrimi’nde (1917) çok farklı öneminin ve üstünlüğünün2 olduğunu bilmek gerekir.

Devrim Niteliğinde Olan Kazanımlar:

-1921 Anayasası’nda “Hâkimiyet kayıtsız şartsız milletindir” hükmü yer almıştır.

-Halk egemenliğine dayalı Cumhuriyet yönetimi kuruldu (29 Ekim 1923).

-Cumhuriyet Halk Partisi Kuruldu (9 Eylül 1923)

-CHP Genel Başkanlığına Atatürk seçildi (11 Eylül 1923)

-Ankara Başkent ilan edildi (13 Ekim 1923).

-Lozan Antlaşması imzalandı (24 Temmuz 1923).

-Halifelik Kaldırıldı (3 Mart 1924).

 -Öğretimin Birleştirilmesi (Tevhit-i Tedrisat) yasası (430 sayılı yasa) kabul olundu (3 Mart 1924).

-Din ve Devlet işlerinin ayrılması amacıyla laiklik ilkesi benimsendi. (9 Nisan 1928)

-Şeriye ve Erkan-ı Harbiyye Vekâletleri (bakanlıkları) kaldırıldı (3 Mart 1924).

 -Şeriye Mahkemeleri kaldırıldı, mahkemelerin birleştirilmesi kabul olundu (8 Nisan 1924)

-İlköğretim zorunlu hale getirildi

-Şapka Giyimi Kanunu çıkarıldı (25 Kasım 1925).

-Tarikatlar, Tekke ve zaviyeler yasaklandı (30 Kasım 1925).

-Uluslararası takvim ve saat uygulaması kabul edildi (26 Aralık 1925)

-Medeni Kanunun kabul edildi (17 Şubat 1926).

-Türkçe’nin kullanılmasının zorunluğu kabul edildi (10 Nisan 1926).

-Kabotaj Kanunu yürürlüğe girdi (1 Temmuz 1926).

-Sanayi Teşvik Kanunu kabul edildi (28 Mayıs 1927).

-Danıştay yeniden kuruldu (669 sayıl Yasa ile 6 Temmuz 1927’de).

-Yeni rakamlarının kullanılması kabul edildi (24 Mayıs 1928).

-Yeni Türk Alfabesinin Kabulü (3 Kasım 1928).

-Kadınların belediye seçimlerine katılmaları ve seçile bilmemeleri kabul edildi (23 Aralık 1930).

-Uluslararası Ölçülerin kabulü edildi (26 Mart 1931).

-Türk Tarih Kurumu kuruldu (12 Nisan 1931).

-Türk Dil Kurumu kuruldu (12 Temmuz 1932).

-Üniversite Reformu yapıldı (31 Mayıs 1933).

-Soyalı Kanunu kabul edildi (21 Haziran 1934).

-Kadınlara milletvekili olma, seçilme hakkı tanındı (5 Aralık 1934),

 Açılan fabrika, kuruluş, işletmeler ve hizmete sunulan kimi yenilikler.

Yıl 1924

-Ankara Fişek Fabrikası kuruldu.

-İstanbul - Ankara arasında ilk yolcu uçağı seferi yapıldı.

 -Türkiye İş Bankası kuruldu.

-Türk Kadınlar Birliği kuruldu.

-Ankara ilk planlı şehir olarak düzenlendi.

-Cumhurbaşkanlığı Orkestrası kuruldu.

-Türkiye Tütüncüler Bankası kuruldu.

-İlk Milli (Sigorta Anadolu Sigorta) faaliyete geçti.

-Devlet Demiryolları kuruldu.

-Gölcük’te ilk tersane kuruldu.

-Bursa’da Karacabey Harası kuruldu.

-Milli Sahne Ankara’da ilk tiyatro olarak kuruldu.

-Topkapı Sarayı müze olarak ziyarete açıldı.

-“Türkiye Cumhuriyeti” yazılı ilk madeni para, tedavüle çıktı.

 Yıl 1925

-Türk Hava Kurumu (Türk Tayyare Cemiyeti) kuruldu.

İstanbul’da Liman İşleri tekeli kuruldu.

-Osmanlı’da köylülerden alınan Aşar Vergisi kaldırıldı (17 Şubat 1925).

-Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü kuruldu.

-Sanayi ve Madenler Bankası kuruluş kanunu kabul edildi.

-1920’de Atatürk tarafından kurulan Anadolu Ajansı, Anonim Şirkete dönüştürüldü.

-Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu kabul edildi.

-Gazi Orman Çiftliği kurulmaya başlandı.

-Eskişehir Cer Atölyelerinde demiryolu malzemesi üretecek birimler hizmete girdi.

-Adana Mensucat (Dokuma) Fabrikası üretime başladı.

-Türkiye’nin ilk betonarme köprüsü Menderes Nehri üzerine yapıldı.

 -İlk Cumhuriyet altını basıldı.

-Adana ve Bergama Müzeleri açıldı.

-Tayyare Cemiyeti’nin katkılarıyla Ankara’da Türk yapımı ilk planör uçuruldu.

-Şeker Fabrikaları kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.

-Şakir Zümre Fabrikası kuruldu.

-Eskişehir Hava Tamirhanesi kuruldu.

 Yıl 1926

-Demir Çelik Sanayiinin kurulmasına ilişkin kanun yayımlandı.

-Türk Telsiz Telefon Şirketi kuruldu.

-Eskişehir Uçak Bakım İşletmesi açıldı.

 -Yabancı gemilere tanınan ayrıcalıkları kaldıran Kabotaj Kanunu yürürlüğe girdi.

 -İlk şeker fabrikası Alpullu Şeker Fabrikası işletmeye açıldı.

-Ankara otomatik telefonu işletmeye açıldı. –

İstanbul’da inşaat demiri üreten ilk haddehane açıldı.

-Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri kuruldu.

-Amasya, Sinop ve Tokat Müzeleri açıldı. –

Eskişehir’de Uçak atölyesi açıldı. (Fabrika 6 Ekim 1926’da açıldı)

-Kayseri Uçak ve Motor Fabrikası açıldı. (Kapatılana kadar bu fabrikada toplam 112 savaş uçağı üretilmiştir. Haziran 1952 tarihinde faaliyetlerine son verip Makine Kimya Endüstrisi Kurumu’na devredilmiştir. Uçak fabrikasına ilgisizliğin nedeni; Türkiye’nin NATO’ya girmekle, hazır uçak alma beklentisinden dolayıdır.)

-Bakırköy Çimento Fabrikası kuruldu.

 -Uşak Şeker Fabrikası işletmeye açıldı.

-Kayseri Uçak Fabrikası açıldı

 Yıl 1927

-Teşviki Sanayi Kanunu kabul edildi.

-Bünyan Dokuma Fabrikası hizmete girdi.

-Ankara - Kayseri demiryolu açıldı.

-Emlak ve Eytam Bankası kuruldu.

 -İstanbul Radyosu yayınlarına başladı.

-Samsun - Havza - Amasya demiryolları açıldı.

-Bursa Dokumacılık Fabrikası açıldı.

-Eskişehir Bankası kuruldu.

-Ankara Arkeoloji Müzesi ve Sivas Müzesi kuruldu.

-Okullarda karma eğitime geçildi.

-İlk basketbol ligi düzenlendi.

-Köy Öğretmen Okullarından ilki Kayseri’de açıldı.

-Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kâğıt parası tedavüle çıkarıldı.

-İzmir Müzesi açıldı.

-Ankara’da Çocuk Sarayı açıldı.

-İlk düzenli radyo yayını İstanbul’da gerçekleştirildi. –

Kırıkkale Mühimmat Fabrikası açıldı.

-Bünyan Dokuma Fabrikası açıldı.

-Eskişehir Kiremit Fabrikası açıldı.

-Türk Hava Kuvvetleri’nin A–20, F–13 ve G–23 uçaklarının bakımına ve onarımına başlanıldı,

 Yıl 1928

-Laiklik Cumhuriyetin temel ilkesi olarak kabul edildi.

-Anadolu Demiryolu Şirketi yabancılardan satın alındı.

 -Haydarpaşa-Eskişehir-Konya ve Yenice-Mersin Demiryolları yabancılardan satın alındı.

-Ankara Çimento Fabrikası açıldı.

-Osmanlı’nın ihmal ettiği halka okuma-yazma öğretmek için Millet Mektepleri açıldı (1928). (1936’ya kadar 16-45 yaş arası yaklaşık 3 milyon kişiye temel eğitim verilmiştir.)

-Ankara Numune Hastanesi açıldı.

-Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü kuruldu.

 -Türk Eğitim Derneği (TED) Atatürk’ün koruyuculuğunda Ankara’da kuruldu.

-İstanbul Bomonti’de Türk Mensucat Fabrikası hizmete girdi.

-Amasya-Zile demiryolu açıldı.

-Malatya Elektrik Santralı açıldı.

-İlk defa Kadınlar Mahkemelerde Avukat olarak görev aldılar.

-Kütahya-Tavşanlı demiryolu açıldı.

-İstanbul’da Üsküdar, Bağlarbaşı ve Kısıklı’da tramvay hatları açıldı.

-Ankara’nın ilk büyük oteli Ankara Palas açıldı.

-Gaziantep’te Mensucat Fabrikası işletmeye açıldı.

-Mersin- Adana demiryolu yabancılardan satın alındı.

-Ankara ile İstanbul arasında telefon konuşmaları başladı.

 -Ayancık Kereste Fabrikası açıldı.

-Trabzon Vizera Hidroelektrik Santralı hizmete girdi.

-Kırıkkale Elektrik Santrali ve Çelik Fabrikası açıldı.

-Ankara Çimento Fabrikası açıldı.

 Yıl 1929

 -İstanbul’da Fatih-Edirnekapı tramvay hattı hizmete girdi.

-Anadolu-Bağdat, Mersin- Tarsus Demiryolları yabancılardan satın alındı.

-Ankara’da Havagazı Fabrikası açıldı.

-Haydarpaşa Limanı yabancılardan satın alındı.

-Kütahya- Emirler, Fevzipaşa-Gölbaşı demiryolları açıldı.

-Deniz Ticaret Kanunu kabul edildi.

-Paşabahçe Rakı ve İspirto Fabrikası hizmete girdi.

-Yeni Türk harfleriyle ilk posta pulları basıldı.

-Ankara Havagazı Fabrikası açıldı.

-1929’da anlaşması onaylanan İstanbul Otomobil (Ford) Montaj Fabrikası açıldı.

-1925 yılında Almanya’nın Junkers firmasıyla yapılan anlaşma sürecinde 1929 yılına kadar 45 adet çok amaçlı uçak üretildi.

 Yıl 1930

-Ankara-Sivas Demiryolu Hattı ulaşıma açıldı.

-Mecidiyeköy Likör ve Kanyak Fabrikası açıldı.

-Ankara’da Ziraat Enstitüsü kuruldu.

-Kayseri-Şarkışla demiryolu açıldı.

-Türkiye Gazeteciler Birliği kuruldu.

-İstanbul Galata Köprüsü’nden 70 yıldan beri alınan köprü geçiş ücreti kaldırıldı.

-Ankara Etnografya Müzesi halka açıldı.

-Bursa-Mudanya demiryolu yabancılardan satın alındı.

-Gölbaşı-Malatya demiryolu açıldı.

-10 ilde Bölge Sanat Okulları açıldı.

-Kayaş Kapsül Fabrikası açıldı.

-Nuri Killigil Tabanca, Havan ve Mühimmat Üretim Tesisleri açıldı.

 Yıl 1931

-Kırıkkale Elektrik Santrali ve Çelik Fabrikası açıldı.

-Çocuk Esirgeme Kurumu kuruldu.

-Tekel Genel Müdürlüğü kuruldu.

-Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası kuruldu.

-Devlet Sanayi Ofisi (DSO) kuruldu

-Samsun-Sivas demiryolu açıldı.

-Diyarbakır Tekel Rakı Fabrikası işletmeye açıldı.

 Yıl 1932

-Sanayi Teşvik Kanunu ile toplam 1473 işletme, teşvikten yararlandırıldı.

-İzmir Rıhtım İşletmesi yabancılardan satın alındı.

-Türkiye Sanayi Kredi Bankası kuruldu.

-Kütahya-Balıkesir demiryolu açıldı. –

Ulukışla-Niğde demiryolu açıldı.

-Halkevleri açıldı. (1951’de kapatıldıklarında 478 Halkevi, 4322 Halk Odası vardı.)

 Yıl 1933

 -Türkiye Milletler Cemiyetine (günümüzde Birleşmiş Milletler) üye oldu.

-Sümerbank resmen faaliyete geçti.

-İstanbul-Ankara arasında düzenli uçak seferleri başladı.

-Adana-Fevzipaşa demiryolu açıldı.

-Ulukışla-Kayseri demiryolu açıldı.

-Yerel Yönetimlere finansal yardım için İller Bankası kuruldu.

-İstanbul Üniversitesi kuruldu.

-Zonguldak Yatırım Bankası ve Kayseri Milli İktisat Bankası kuruldu.

-Havayolları Devlet İşletmesi kuruldu.

-Samsun-Çarşamba demiryolu hattı yabancılardan satın alındı.

-Halk Bankası kuruldu.

-Ankara’da Yüksek Ziraat Enstitüsü açıldı.

-Beş Yıllık Sanayi Planı uygulamaya konuldu.

 Yıl 1934

 -Bandırma-Menemen-Manisa demiryolu yabancılardan satın alındı.

-İlk Türk Operası sahnelendi.

-İzmir-Kasaba demiryolu yabancılardan alınarak devletleştirildi.

-Keçiborlu Kükürt Fabrikası üretime başladı.

-Turhal Şeker Fabrikası açıldı.

-Isparta Gülyağı Fabrikası üretime başladı.

 -Kayseri Uçak ve Motor Fabrikasında yapılan ilk uçağın deneme uçuşu yapıldı.

 -Basmane (İzmir)-Afyon demiryolu yabancılardan satın alındı.

-Sümerbank Bakırköy Bez Fabrikasının açılışı yapıldı.

-İlk Süttozu Fabrikası Bursa’da açıldı.

-Zonguldak Kömür Yıkama Fabrikası işletmeye açıldı.

-Demiryolu, Elazığ’a ulaştı.

-Eskişehir Şeker Fabrikası açıldı.

-Turhal Şeker Fabrikaları açıldı.

-Konya Ereğlisi Bez Fabrikası açıldı.

-Bakırköy Bez fabrikası açıldı.

-Bursa Süt Fabrikası açıldı.

- İzmit Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası açıldı.

- Zonguldak Antrasit Fabrikası açıldı.

-Zonguldak Kömür Yıkama Fabrikası açıldı.

-Keçiborlu Kükürt Fabrikası açıldı.

-Ankara-Konya, Eskişehir ve Sivas Buğday Siloları açıldı.

-Kayseri Bez Fabrikası açıldı.

-İzmit Kâğıt ve Karton Fabrikası açıldı.

 Yıl 1935

-Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası açıldı.

-Nazilli Basma Fabrikası açıldı.

-Bursa Merinos Fabrikası açıldı.

-Gemlik Suni İpek Fabrikası açıldı.

-Keçiborlu-Kükürt Fabrikası açıldı.

-Hafta sonu tatili Cumartesi-Pazar olarak kabul edildi.

-Aydın Demiryolları yabancılardan satın alındı.

 -Amortisman Sandığı kuruldu.

-MTA Enstitüsü kuruldu.

-ETİBANK kuruldu.

-Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. kuruldu.

 -Üç farklı tipte 50 adet planör Türkkuşu için üretilmiştir.

-Türkkuşu kuruldu.

-İstanbul Rıhtım Şirketi yabancılardan satın alındı.

-Ankara’da troleybüs hattı işletmeye açıldı.

-Fevzipaşa-Ergani-Diyarbakır demiryolları açıldı.

-İlk Arkeolojik kazılar, Alacahöyük’te başladı.

-Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası üretime başladı.

-Zonguldak Türk Antrasit Fabrikası işletmeye açıldı.

-Afyon-Isparta demiryolu açıldı.

-Sümerbank Kayseri Dokuma Fabrikası’nın açılışı yapıldı.

-Ankara Mamak’ta Gaz Maskesi Fabrikası açıldı.

-Ayasofya müze olarak ziyarete açıldı.

-Ankara’da Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi açıldı.

 Yıl 1936

-Ankara Çubuk Barajı açıldı.

-Zonguldak Taş kömürü Fabrikası açıldı.

-Barut, Tüfek ve Top Fabrikaları açıldı.

-Nuri Demirağ Uçak Fabrikası açıldı.

-1936 yılında Aman Gothaer Waggon Fabrik A.G. ile lisans anlaşması yapılarak 1937 yılından itibaren toplam Gotha 145 uçaklarından 45 adet üretilmiştir.

-Malatya Sigara Fabrikası açıldı.

-Bitlis Sigara Fabrikası açıldı.

-Kabotajın 11, Deniz Yolları İdaresi’ne geçmesi sağlandı.

-Ankara’da Devlet Konservatuarı açıldı.

-Edirne-Sirkeci Şark Demiryolları yabancılardan satın alındı.

-Haydarpaşa Numune Hastanesi hizmete girdi.

-Sümerbank Malatya İplik ve Bez Fabrikası kuruldu.

-İzmit Kâğıt ve Karton Fabrikası hizmete girdi.

 -Elazığ Şark Kromları İşletmesi kuruldu.

-İzmir Enternasyonal Fuarı açıldı.

-İzmir Havagazı Şirketi yabancılardan satın alındı.

-İstanbul Telefon Şirketi yabancılardan satın alındı.

 -SEKA’nın İzmit’teki fabrikasında ilk kâğıt üretildi.

 -Ankara 19 Mayıs Stadyumu hizmete açıldı.

 Yıl 1937

-Malatya Bez Fabrikası açıldı

-Karabük Demir Çelik Fabrikası açıldı.

-Sümerbank Konya Ereğlisi Dokuma Fabrikası üretime başladı.

-Ziraat Bankası Kanunu kabul edildi.

-Kozlu Kömür İşletmeleri yabancılardan satın alındı.

-Çatalağzı-Zonguldak demiryolu açıldı.

-İstanbul Resim Heykel Müzesi açıldı.

-Ankara’da ilk Bira Fabrikası kuruldu.

-Toprakkale-İskenderun demiryolu yabancılardan satın alındı.

-Ankara’da Motorlu Tayyarecilik Okulu açıldı.

-Urfa’da Ceylanpınar Devlet Üretme Çiftliği açıldı.

-Sümerbank Nazilli Basma Fabrikası açıldı.

-Denizbank kuruldu.

-İstanbul ve Trakya Demiryolları yabancılardan satın alındı.

 -Diyarbakır-Cizre Demiryolu açıldı.

-Yozgat Termo-Elektrik Santralı hizmete açıldı.

 Yıl 1938

-Divriği Demir Ocakları açıldı.

-İzmir’de klor fabrikası açıldı.

-Sivas Çimento Fabrikası açıldı. (Bu fabrikaların büyük bir bölümü devlet işletmesidir).

-Gemlik Suni İpek Fabrikası açıldı.

-İzmir Telefon Şirketi yabancılardan satın alındı.  

 -Ankara Radyoevi hizmete girdi.

 -Divriği Demir Madenleri üretime başladı.  

-Bursa Merinos Fabrikası faaliyete geçti. 

-Murgul Bakır İşletmeleri satın alındı.

 -Türk askerleri Hatay’a girdi.

-Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü kuruldu.

-Devlet Havayolları Genel Müdürlüğü kuruldu. 1938

- Eskişehir İspirto Fabrikası açıldı.

-İstanbul Elektrik Şirketi yabancılardan satın alındı.

-Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) kuruldu.

-Sivas-Erzincan demiryolu açıldı.

-Giresun’da Fiskobirlik kuruldu.  

-Ülke ekonomisini sömüren ayrıcalıklar (kapitülasyonlar) kaldırıldı.

-Köylüye, toprak, tohum, makine dağıtıldı, tarımsal ilaç kullanımı bağlatıldı.

-İlkokuldan üniversiteye, müzikten tarım konularına ve her türlü sanat konularını da içeren her alanda okullar açıldı.

 

                                                  **

1933-1939 arasında Türkiye’deki devlet işletmelerinin sayısı 36’dan 111’e çıkmıştır. Türkiye’de 1946’dan sonra ABD’nin liberal politikalarına ağırlık verilmesine karşın 1954’te hala Türkiye’nin sanayi kapasitesinin %32’si devlet sektörünün kontrolündedir.

 

Sümerbank, Atatürk’ün öldüğü 1938 yılında toplam sermayesi 46.474 milyon TL (1933’te bu rakam 9.2 milyondu) değerinde fabrikalara sahiptir. 13.643 milyon TL değerinde fabrika da yapım aşamasındadır.

 

Bütün bu fabrikalar ve diğer sanayi kuruluşları sayesinde Türkiye’de 1929-1938 arasında ağır sanayi üretimi % 152 artarken toplam sanayi üretimi % 80 artış göstermiştir. Artış kömürde % 100, kromda % 600, diğer madenlerde % 200 olurken, demir üretimi sıfırdan 180.000 tona çıkmış, şeker üretimi 200 kat artmıştır.

1926’da başlayan şeker üretimi 1927-1930 arasında 5.162 tondan 95.192 tona çıkmıştır.

Tekstil sanayi ülkenin tekstil ihtiyacının %80’ini karşılar duruma gelmiştir. Tekstil ürünleri ithalatı 1927’de 51.1 milyon Türk lirasından 1939’da 11.9 milyon Türk lirasına düşmüştür. 1924-1929 arasında pamuk ürünleri üretimi 70 tondan 3.773 tona, yün 400 tondan 763 tona, ipek 2 tondan 31 tona çıkmıştır

Türkiye, bakırı ve bakır bileşiklerini ithal etmekten kurtularak bu cevherleri ihraç etmeye başlamıştır. Kromda % 600 gibi olağanüstü bir artış sağlayan Türkiye dünyada krom üreticisi ve ihracatçısı ülkeler içinde Güney Rodezya’dan sonra ikinci sıraya yükselmiştir.

Cumhuriyetimizin 10 uncu yaşında İstanbul, Taksim’de asılan bir duyuruda; “1923’te 140 fabrika, imalat 1.300.000 TL, 1933’te 2.317 fabrika, imalat 137.773.294 TL” yazılmıştır.

Açılan fabrikalarını birçoğunun temeli aynı yıl içinde atılmış ve işletmeye açılmıştır.

Emperyalist güçlerin ve bu güçlere yardımcı olan insan onurundan yoksun işbirlikçilerin, Atatürk’e ve devrimlerine saldırmalarının temel nedeni; Atatürk’ün olağanüstü başarıları ve bu başarıların örnek alınacak özellikte olmalarıdır.

                                                                                                                                                                                                                                  **************************

 Atatürk’ün 2500 kadar yasada imzası bulunmaktadır. (Atatürk, Soyadı yasasının kabulünden sonra imzasını “Kemal Atatürk” olarak kullanmıştır) Resmi görevim gereğince tamamını birkaç kez okuyan kişilerden biri olarak belirtmek isterim ki; bu yasların hepsi, ülkemizin yarına olan; asla tam bağımsızlığımızdan ve ulusal çıkarlarımızdan ödün içermeyen, hepsi Türkiye’ye yeni kazanımlar sağlayan ve ülkemizi güvenceye kavuşturacak içerik taşıyan yasalardır. (HM)..

Yazar Hakkında

Hüsnü MERDANOĞLU 1951 yılında Şarkışla’nın Kaymak köyünde doğdu.

Ankara İktisadi Ticari İlimler Yüksek Okulu ile Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Kamu Yönetimi Uzmanlık bölümünü bitirdi.

Başbakanlık’ta, Kamu Yönetimi Uzmanı olarak çalıştı.

İş yaşamı yanında, Kemalizm konusunda araştırma ve incelemeye yoğunlaştı.

Türkiye’nin geleceğinin güvencesi olduğuna inandığı Kemalizm’in, yurttaşlarımız tarafından olabildiğince doğru anlaşılması için yurdumuzun birçok yöresinde konferanslar verdi ve bu doğrultuda, dergi ve gazetelerde çok sayıda makalesi yayımlandı.

Hüsnü Merdanoğlu’nun Yayınlanmış Kitapları:

1-Tarihi Gerçekler Işığında Atatürkçü Düşüncenin Evrenselliği, (Kendi yayını, Ankara, 1999),

2-AB Üyeliğine Atatürkçü Yaklaşım, Küreselleşme Sürecinde Atatürkçü Düşünce, Güldikeni Yayını, Ankara, 2001,

3-Ulusal Kurtuluş Süreci ve Kuvayı Milliye, (Ümit Yayıncılık, Ankara, 2006),

4-Kemalizm ile AB’nin Çelişkisi, (Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Yayınları, Antalya, 2006,

5-Kemalizm ile Bütünleşen Alevilik, Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Yayınları, Antalya, 2009, (İkinci Baskı; Ulak yayınları, 2017).

6-Tarihi Gerçekler Işığında Dersim’den Ders Almak, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2013,

7-Tarihi Gerçekler Işığında 100 Soruda Alevilik, Tanyeli yayıncılık, Ankara, 2014. (İkinci Baskı; Ulak yayınları, 2018).

 Yayıma hazırlanan çalışmaları;

*Siyasi Yozlaşma Sürecinde Devlet ve Diyanet.

*Kur’an’ı Anlamak İslam’ı Öğrenmek (Prof. Dr. Yaşar Nuri Öztürk’ün Aydınlığında).

 Merdanoğlu, ülkemizin ulus devlet bütünlüğü ve üniter yapısının korunması, ülke yönetiminin Kemalist ilkeler doğrultusunda yönetilmesi için durumdan görev çıkararak, konferanslar vermeyi, yazılar ve kitaplar yazmayı sürdürmektedir.

21.02.2021

Derleyen: ulusalhaber-ulusalajans

ulusalhaber1881@gmail.com.