KEMAL GÖKTAŞ
kemalgoktas@diken.com.tr / @kemalgoktas
Türkiye’nin yaşadığı en büyük bombalı saldırı 10 Ekim 2015’teki ‘Ankara katliamı’ 3’üncü yılında anılacak. (anıldı!..) 10 Ekim davasının dosyasında, Türkiye’nin kaderini değiştiren katliamla ilgili çarpıcı bilgi ve belgeler bulunuyor.
Türkiye, 8 Haziran 2015’te AKP’nin tek başına iktidarı kaybettiği bir sabaha uyanmıştı. HDP’nin seçim başarısı ve AKP’nin tek başına iktidar çoğunluğunu kaybetmesi, yeni ittifakların önünü açmıştı. 2013 başından beri devam eden çözüm süreci, iktidara beklediği oy artışını getirmediği gibi barışçıl atmosfer, Gezi’de olduğu gibi farklı görüşten insanların iktidar karşısında bir araya gelmesine yol açıyordu.
İktidar, çözüm sürecinin sonuna gelindiğine ilişkin sinyalleri seçimden önce vermişti. Seçimden sonra Suruç katliamı ve ardından hala karanlıkta olan Ceylanpınar’da iki polisin öldürülmesi çözüm sürecinin bitirilmesi için yeterli malzeme vermişti. CHP ile yapılan koalisyon görüşmelerinin başarısız olacağı baştan belliydi ve ülke 1 Kasım’da yapılacak seçime hazırlanıyordu. Anketler iktidar partisi için parlak değildi, hatta 7 Haziran’ın da altında oy alacağı tahminleri yapılıyordu.
Yeniden başlayan çatışmalara karşı barış talebini güçlü bir şekilde ortaya koymak isteyen DİSK, KESK, TMMOB ve TTB’nin çağrısı toplumsal bir karşılık bulmuştu. 10 Ekim’de Ankara’da düzenleneceği açıklanan mitinge katılım için ağırlıklı olarak CHP ve HDP tabanının oluşturduğu yüz binler yollara düşmüştü.
kemalgoktas@diken.com.tr / @kemalgoktas
Türkiye’nin yaşadığı en büyük bombalı saldırı 10 Ekim 2015’teki ‘Ankara katliamı’ 3’üncü yılında anılacak. (anıldı!..) 10 Ekim davasının dosyasında, Türkiye’nin kaderini değiştiren katliamla ilgili çarpıcı bilgi ve belgeler bulunuyor.
Türkiye, 8 Haziran 2015’te AKP’nin tek başına iktidarı kaybettiği bir sabaha uyanmıştı. HDP’nin seçim başarısı ve AKP’nin tek başına iktidar çoğunluğunu kaybetmesi, yeni ittifakların önünü açmıştı. 2013 başından beri devam eden çözüm süreci, iktidara beklediği oy artışını getirmediği gibi barışçıl atmosfer, Gezi’de olduğu gibi farklı görüşten insanların iktidar karşısında bir araya gelmesine yol açıyordu.
İktidar, çözüm sürecinin sonuna gelindiğine ilişkin sinyalleri seçimden önce vermişti. Seçimden sonra Suruç katliamı ve ardından hala karanlıkta olan Ceylanpınar’da iki polisin öldürülmesi çözüm sürecinin bitirilmesi için yeterli malzeme vermişti. CHP ile yapılan koalisyon görüşmelerinin başarısız olacağı baştan belliydi ve ülke 1 Kasım’da yapılacak seçime hazırlanıyordu. Anketler iktidar partisi için parlak değildi, hatta 7 Haziran’ın da altında oy alacağı tahminleri yapılıyordu.
Yeniden başlayan çatışmalara karşı barış talebini güçlü bir şekilde ortaya koymak isteyen DİSK, KESK, TMMOB ve TTB’nin çağrısı toplumsal bir karşılık bulmuştu. 10 Ekim’de Ankara’da düzenleneceği açıklanan mitinge katılım için ağırlıklı olarak CHP ve HDP tabanının oluşturduğu yüz binler yollara düşmüştü.
‘Marjinaller olay çıkarır’
Dönemin Ankara valisi Mehmet Kılıçlar, mitingle ilgili 14 Eylül 2015’te yapılan İl Güvenlik Koordinasyon Kurulu toplantısında dönemin emniyet müdürü Kadri Kartal’a “Mitingin yapılmasında bir sakınca var mı? İzin verilmezse ne olur?” diye sordu. Bu soruya Kartal ve İstihbarat Şube Müdür Vekili Cihangir Ulusoy, “KESK’in organizesinde yapılan mitinglerde olumsuzluk yaşanmıyor. Yapılmaması halinde marjinal gruplar illegal olaylar çıkarabilir” diye yanıtı vererek mitingin yapılmasının önünü açtı. MİT ve jandarma da aksi bir görüş belirtmedi. Oysa 4 Haziran’da Diyarbakır’da, 20 Temmuz’da da Suruç’ta mitinglere yönelik bombalı saldırılar yapılmış, Ankara’daki mitingden önce de istihbarat birimlerinden en az 62 canlı bomba saldırısı uyarısı gelmişti. Buna rağmen mitingin yapılmasına izin verildi.
Garı korumasız bırakan saat değişikliği
Aynı toplantıda Kartal ‘toplantı için istenilen saatlerin 08.30-16.00 olması halinde yolların sekiz saat kapalı kalacağı ve trafikte zorluk yaşayan halkın tepkisine neden olabileceğini’söyledi. Bunun üzerine mitinge 12.00-16.00 saatleri arasında izin verildi. Oysa Sıhhiye Meydanı’na yapılacak yürüyüş saat 10.00’da gar önünden başlayacaktı. Saat değişikliğiyle gar önü on binlerce insanın toplanma saatinde güvenliksiz bırakılmış oldu. Nitekim canlı bombaların kendilerini patlattığı 10.04’de şehir dışından gelenler garın önünü doldurmuş ve bazı gruplar Sıhhiye’ye doğru yürüyüşe geçmişti.
Ankara dışından gelenlerin katıldığı bütün mitinglerde şehrin girişlerinde araçlar durdurularak arama yapılıyordu. Oysa katliamdan bir gün önce başlatılan yol uygulaması gece 12.00’de sonlandırıldı ve sabah 09.00’da yeniden başladı. Canlı bombaları Gaziantep’ten Ankara’ya getiren iki araç ise saat 08.30’da, yani yol uygulamasına ara verildiği saatlerde Ankara’ya girdi. Üstelik canlı bombaları taşıyan araçlar Adana’da durdurulmuş, ancak arama yapılmadığı için yola devam etmişlerdi.
Emniyet personeline ‘canlı bomba’ uyarısı
Mitingden önce polis birimlerine gönderilen Emniyet tedbir yazısında Diyarbakır ve Suruç patlamaları da göz önüne alınarak ‘bütün personelin öncelikle kendilerine yönelik olası canlı bomba konusunda duyarlı olmaları’ talimatı verildi.
Bu uyarıya ve mahkemeden gar önünü de kapsayan üst ve araç araması kararı alınmış olmasına rağmen gar ve çevresinde arama noktaları oluşturulmadı.
Nitekim alanda görevli 2 bin 44 polisten sadece 129’u 10 bin kişinin toplandığı gar çevresinde görevliydi. Patlama anında ise aar çevresinde sadece 76 polis vardı. Nitekim olayda yaralanan polis de olmadı.
Nokta istihbarat sümen altı edildi
14 Eylül’de İstihbarat ve Terörle Mücadele daire başkanlıklarından gelen bir istihbaratta adeta gar patlaması tarif edilerek ‘DEAŞ’ın yapmaya karar verdiği büyük bir eylem için seçtiği grubu Suriye’deki bir kampta özel eğitime aldığı, eylemin uçak-gemi kaçırma ya da miting- kalabalık yerde çok sayıda canlı bomba patlatma şeklinde olabileceği’ belirtildi. Bu istihbarat ilgili birimlere iletilmeden sümen altı edildi.
Ayrıca canlı bombalardan Yunus Emre Alagöz’ün eylem yapacağı ve bunun için ailesiyle helalleştiğine ilişkin istihbarat bilgileri ağustos ayının başından beri Emniyet’e geliyordu. Buna rağmen Alagöz, Suriye’den Gaziantep’e geçip oradan da 12 saatlik yolculukla Ankara Garı önüne gelip kendini patlattı. Dahası, IŞİD’in, Diyarbakır, Suruç, Ankara Gar ve İstanbul Taksim’deki saldırılarının talimatını verdiği belirlenen İlhami Balı saldırı emirlerini 2013 yılından beri dinlenen telefon hatları üzerinden veriyordu.
FETÖ’den soruşturulan polis müdürü
Müfettiş raporunda savunmasına yer verilen dönemin İstihbarat Şube müdür vekili Cihangir Ulusoy müfettişlerin ‘istihbarat bilgilerinin ve önceki terör eylemlerinin mitinge ilişkin önlemlerde neden değerlendirmeye alınıp alınmadığı’ sorusuna ‘Adana, Mersin, Diyarbakır ve Suruç’taki hedef kitlenin HDP bileşenleri olduğu, 10 Ekim mitinginin tertip komitesinde ise HDP bileşenlerinin yer almadığı’ karşılığını verdi.
Bu ifadenin aksine 10 Ekim mitingine en önemli katılım çağrısı 10 gün önce dönemin HDP eş başkanı Selahattin Demirtaş’tan gelmişti. HDP’nin illerdeki teşkilatları da miting için çalışmalar yapmış ve miting öncesi otobüs kaldırmıştı.
Ulusoy, halen FETÖ ile ilişkisi olan bir şirket hakkında FETÖ bağlantısı olmadığı yönünde istihbarat düzenlemek suçlamasıyla yargılanıyor.
Failler sağ yakalanmadı
Katliamdan sonra açılan dava sanıklara 100’er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilmesiyle sonuçlandı ancak yargılama süreci soru işaretlerini artıran gelişmelere sahne oldu.
Katliamın faillerinden Halil İbrahim Durgun, Yunus Durmaz ve Mehmet Kadir Cebael, soruşturma ve dava aşamasında yapılan polis operasyonları sırasında ya ‘kendilerini patlattı’ ya da öldürüldü. Müdahil avukatlarının katliamı aydınlatacak bilgiler verebilecek olan her üç zanlının da sağ yakalanma olanakları varken bunu yapmayan polis yetkilileriyle ilgili suç duyurusunda bulunulması talepleri reddedildi.
‘Canlı bombayı önlemek zor’
İhmali bulunan polislerin yargılanması gerektiğine ilişkin müfettiş raporuna rağmen valilik ve savcılık ‘Canlı bomba saldırılarını önlemek zor’ gerekçesiyle dosyayı kapattı. Dava sürerken mahkeme, avukatların talebi üzerine kamu görevlileriyle ilgili yeniden suç duyurusunda bulundu ancak savcılık daha önce bu konuda takipsizlik kararı verildiği gerekçesiyle dava açmayı reddetti.
Şarjı yok diye dijital materyaller incelenmedi
Dava sırasında bilirkişiler 147 GB boyutundaki dijital materyallere ilişkin ‘şarjının veya adaptörünün olmaması, imajı alınan disklerin bozulması, PIN kodunun olması, dizüstü bilgisayarların kırılmış olması’ gibi artık teknalojik olanaklar sayesinde kolaylıkla şılabilecek engeller ileri sürerek ‘inceleme yapılamadığını’ belirtti.
IŞİD’in Gaziantep sorumlusu olarak bilinen katliamın planlayıcısı Yunus Durmaz’a ait dijital materyaller içerisinde bulunan ve Suriye’de olduğu tahmin edilen kişilerle katliamdan hemen önce yaptığı e-mail yazışmaları ve video-fotoğraf gönderimleri ‘maillere girilemediği’ gerekçesiyle incelenmedi.
‘Kokteyl örgüt’ ve Gökçek’in üstün performansı
Gar katliamının faili IŞİD olmasına rağmen devlet yetkilileri‘kokteyl örgüt’ tanımı yaparak PKK ve DHKP-C’nin de eylemde rolü olduğunu ileri sürdü. Bu konuda dönemin Ankara büyükşehir belediye başkanı Melih Gökçek ise alışılmadık bir performans sergiledi. Gökçek, katliamdan sonra televizyon televizyon gezerek HDP Şanlıurfa milletvekili adayı ve Özgür Gündem gazetesi yazarı Mehmet Serhat Polatsoy’u patlamayla ilişkilendirmeye çalıştı. Patlamadan sonra “Bombalar Ankara’da patlayacak” mesajının paylaşıldığı Twitter hesabının kullanıcısı olduğu iddiasıyla gözaltına alınan Polatsoy, hesapla ilgisinin olmadığı anlaşılınca serbest bırakılmıştı. Ancak hemen ardından Polatsoy 155’e yapılan bir ihbarla evinde patlayıcı sakladığı iddiasıyla gözaltına alındı. Polatsoy’a sorguda yazıları, sosyal medyada paylaşımları ve katıldığı yürüyüşler soruldu ve ‘patlayıcı madde bulundurma kuşkusu’ gerekçe gösterilerek tutuklandı. Polatsoy’a 10 Ekim’le ilgili herhangi bir suçlama yöneltilmemesine rağmen Gökçek bu tutuklamanın HDP’nin katliamdaki rolü olduğunu ısrarla ileri sürdü.
Anketlerin yönü değişti
Kokteyl örgüt ve Gökçek’in televizyon programlarındaki performansı, kamuoyunda katliamın arkasında PKK ve HDP’nin olduğu algısına yol açtı. Anketler halkın yaklaşık yüzde 40’ının patlamanın PKK veya HDP tarafından gerçekleştirildiğine inandığını gösteriyordu. Dönemin başbakanı Ahmet Davutoğlu da seçime ilişkin bir anketi televizyon ekranlarından paylaşırken ‘patlamadan sonra oylarının arttığını’ söyleyecekti.
Nitekim, AKP, yeniden başlayan savaşın ve patlayan bombaların yarattığı dehşet duygusuyla gidilen seçimde yüzde 50 oyla tek başına iktidar oldu ve yeni partneri MHP ile birlikte ülkeyi ‘başkanlık’ sistemine taşımayı başardı. (KAYNAK: DİKEN-09/10/2018-Kemal Göktaş)
Dönemin Ankara valisi Mehmet Kılıçlar, mitingle ilgili 14 Eylül 2015’te yapılan İl Güvenlik Koordinasyon Kurulu toplantısında dönemin emniyet müdürü Kadri Kartal’a “Mitingin yapılmasında bir sakınca var mı? İzin verilmezse ne olur?” diye sordu. Bu soruya Kartal ve İstihbarat Şube Müdür Vekili Cihangir Ulusoy, “KESK’in organizesinde yapılan mitinglerde olumsuzluk yaşanmıyor. Yapılmaması halinde marjinal gruplar illegal olaylar çıkarabilir” diye yanıtı vererek mitingin yapılmasının önünü açtı. MİT ve jandarma da aksi bir görüş belirtmedi. Oysa 4 Haziran’da Diyarbakır’da, 20 Temmuz’da da Suruç’ta mitinglere yönelik bombalı saldırılar yapılmış, Ankara’daki mitingden önce de istihbarat birimlerinden en az 62 canlı bomba saldırısı uyarısı gelmişti. Buna rağmen mitingin yapılmasına izin verildi.
Garı korumasız bırakan saat değişikliği
Aynı toplantıda Kartal ‘toplantı için istenilen saatlerin 08.30-16.00 olması halinde yolların sekiz saat kapalı kalacağı ve trafikte zorluk yaşayan halkın tepkisine neden olabileceğini’söyledi. Bunun üzerine mitinge 12.00-16.00 saatleri arasında izin verildi. Oysa Sıhhiye Meydanı’na yapılacak yürüyüş saat 10.00’da gar önünden başlayacaktı. Saat değişikliğiyle gar önü on binlerce insanın toplanma saatinde güvenliksiz bırakılmış oldu. Nitekim canlı bombaların kendilerini patlattığı 10.04’de şehir dışından gelenler garın önünü doldurmuş ve bazı gruplar Sıhhiye’ye doğru yürüyüşe geçmişti.
Ankara dışından gelenlerin katıldığı bütün mitinglerde şehrin girişlerinde araçlar durdurularak arama yapılıyordu. Oysa katliamdan bir gün önce başlatılan yol uygulaması gece 12.00’de sonlandırıldı ve sabah 09.00’da yeniden başladı. Canlı bombaları Gaziantep’ten Ankara’ya getiren iki araç ise saat 08.30’da, yani yol uygulamasına ara verildiği saatlerde Ankara’ya girdi. Üstelik canlı bombaları taşıyan araçlar Adana’da durdurulmuş, ancak arama yapılmadığı için yola devam etmişlerdi.
Emniyet personeline ‘canlı bomba’ uyarısı
Mitingden önce polis birimlerine gönderilen Emniyet tedbir yazısında Diyarbakır ve Suruç patlamaları da göz önüne alınarak ‘bütün personelin öncelikle kendilerine yönelik olası canlı bomba konusunda duyarlı olmaları’ talimatı verildi.
Bu uyarıya ve mahkemeden gar önünü de kapsayan üst ve araç araması kararı alınmış olmasına rağmen gar ve çevresinde arama noktaları oluşturulmadı.
Nitekim alanda görevli 2 bin 44 polisten sadece 129’u 10 bin kişinin toplandığı gar çevresinde görevliydi. Patlama anında ise aar çevresinde sadece 76 polis vardı. Nitekim olayda yaralanan polis de olmadı.
Nokta istihbarat sümen altı edildi
14 Eylül’de İstihbarat ve Terörle Mücadele daire başkanlıklarından gelen bir istihbaratta adeta gar patlaması tarif edilerek ‘DEAŞ’ın yapmaya karar verdiği büyük bir eylem için seçtiği grubu Suriye’deki bir kampta özel eğitime aldığı, eylemin uçak-gemi kaçırma ya da miting- kalabalık yerde çok sayıda canlı bomba patlatma şeklinde olabileceği’ belirtildi. Bu istihbarat ilgili birimlere iletilmeden sümen altı edildi.
Ayrıca canlı bombalardan Yunus Emre Alagöz’ün eylem yapacağı ve bunun için ailesiyle helalleştiğine ilişkin istihbarat bilgileri ağustos ayının başından beri Emniyet’e geliyordu. Buna rağmen Alagöz, Suriye’den Gaziantep’e geçip oradan da 12 saatlik yolculukla Ankara Garı önüne gelip kendini patlattı. Dahası, IŞİD’in, Diyarbakır, Suruç, Ankara Gar ve İstanbul Taksim’deki saldırılarının talimatını verdiği belirlenen İlhami Balı saldırı emirlerini 2013 yılından beri dinlenen telefon hatları üzerinden veriyordu.
FETÖ’den soruşturulan polis müdürü
Müfettiş raporunda savunmasına yer verilen dönemin İstihbarat Şube müdür vekili Cihangir Ulusoy müfettişlerin ‘istihbarat bilgilerinin ve önceki terör eylemlerinin mitinge ilişkin önlemlerde neden değerlendirmeye alınıp alınmadığı’ sorusuna ‘Adana, Mersin, Diyarbakır ve Suruç’taki hedef kitlenin HDP bileşenleri olduğu, 10 Ekim mitinginin tertip komitesinde ise HDP bileşenlerinin yer almadığı’ karşılığını verdi.
Bu ifadenin aksine 10 Ekim mitingine en önemli katılım çağrısı 10 gün önce dönemin HDP eş başkanı Selahattin Demirtaş’tan gelmişti. HDP’nin illerdeki teşkilatları da miting için çalışmalar yapmış ve miting öncesi otobüs kaldırmıştı.
Ulusoy, halen FETÖ ile ilişkisi olan bir şirket hakkında FETÖ bağlantısı olmadığı yönünde istihbarat düzenlemek suçlamasıyla yargılanıyor.
Failler sağ yakalanmadı
Katliamdan sonra açılan dava sanıklara 100’er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilmesiyle sonuçlandı ancak yargılama süreci soru işaretlerini artıran gelişmelere sahne oldu.
Katliamın faillerinden Halil İbrahim Durgun, Yunus Durmaz ve Mehmet Kadir Cebael, soruşturma ve dava aşamasında yapılan polis operasyonları sırasında ya ‘kendilerini patlattı’ ya da öldürüldü. Müdahil avukatlarının katliamı aydınlatacak bilgiler verebilecek olan her üç zanlının da sağ yakalanma olanakları varken bunu yapmayan polis yetkilileriyle ilgili suç duyurusunda bulunulması talepleri reddedildi.
‘Canlı bombayı önlemek zor’
İhmali bulunan polislerin yargılanması gerektiğine ilişkin müfettiş raporuna rağmen valilik ve savcılık ‘Canlı bomba saldırılarını önlemek zor’ gerekçesiyle dosyayı kapattı. Dava sürerken mahkeme, avukatların talebi üzerine kamu görevlileriyle ilgili yeniden suç duyurusunda bulundu ancak savcılık daha önce bu konuda takipsizlik kararı verildiği gerekçesiyle dava açmayı reddetti.
Şarjı yok diye dijital materyaller incelenmedi
Dava sırasında bilirkişiler 147 GB boyutundaki dijital materyallere ilişkin ‘şarjının veya adaptörünün olmaması, imajı alınan disklerin bozulması, PIN kodunun olması, dizüstü bilgisayarların kırılmış olması’ gibi artık teknalojik olanaklar sayesinde kolaylıkla şılabilecek engeller ileri sürerek ‘inceleme yapılamadığını’ belirtti.
IŞİD’in Gaziantep sorumlusu olarak bilinen katliamın planlayıcısı Yunus Durmaz’a ait dijital materyaller içerisinde bulunan ve Suriye’de olduğu tahmin edilen kişilerle katliamdan hemen önce yaptığı e-mail yazışmaları ve video-fotoğraf gönderimleri ‘maillere girilemediği’ gerekçesiyle incelenmedi.
‘Kokteyl örgüt’ ve Gökçek’in üstün performansı
Gar katliamının faili IŞİD olmasına rağmen devlet yetkilileri‘kokteyl örgüt’ tanımı yaparak PKK ve DHKP-C’nin de eylemde rolü olduğunu ileri sürdü. Bu konuda dönemin Ankara büyükşehir belediye başkanı Melih Gökçek ise alışılmadık bir performans sergiledi. Gökçek, katliamdan sonra televizyon televizyon gezerek HDP Şanlıurfa milletvekili adayı ve Özgür Gündem gazetesi yazarı Mehmet Serhat Polatsoy’u patlamayla ilişkilendirmeye çalıştı. Patlamadan sonra “Bombalar Ankara’da patlayacak” mesajının paylaşıldığı Twitter hesabının kullanıcısı olduğu iddiasıyla gözaltına alınan Polatsoy, hesapla ilgisinin olmadığı anlaşılınca serbest bırakılmıştı. Ancak hemen ardından Polatsoy 155’e yapılan bir ihbarla evinde patlayıcı sakladığı iddiasıyla gözaltına alındı. Polatsoy’a sorguda yazıları, sosyal medyada paylaşımları ve katıldığı yürüyüşler soruldu ve ‘patlayıcı madde bulundurma kuşkusu’ gerekçe gösterilerek tutuklandı. Polatsoy’a 10 Ekim’le ilgili herhangi bir suçlama yöneltilmemesine rağmen Gökçek bu tutuklamanın HDP’nin katliamdaki rolü olduğunu ısrarla ileri sürdü.
Anketlerin yönü değişti
Kokteyl örgüt ve Gökçek’in televizyon programlarındaki performansı, kamuoyunda katliamın arkasında PKK ve HDP’nin olduğu algısına yol açtı. Anketler halkın yaklaşık yüzde 40’ının patlamanın PKK veya HDP tarafından gerçekleştirildiğine inandığını gösteriyordu. Dönemin başbakanı Ahmet Davutoğlu da seçime ilişkin bir anketi televizyon ekranlarından paylaşırken ‘patlamadan sonra oylarının arttığını’ söyleyecekti.
Nitekim, AKP, yeniden başlayan savaşın ve patlayan bombaların yarattığı dehşet duygusuyla gidilen seçimde yüzde 50 oyla tek başına iktidar oldu ve yeni partneri MHP ile birlikte ülkeyi ‘başkanlık’ sistemine taşımayı başardı. (KAYNAK: DİKEN-09/10/2018-Kemal Göktaş)
