Aramızdan
ayrılışının 76. yılında, hepimizin, Atatürk’ün yaptıklarını, söylediklerini ve
direktiflerini bir defa daha tarihin süzgecinden geçirmemiz ve yorumlamamız
gerekmektedir. 2000’li yıllarda bizi güçlü, modern ve müreffeh bir Türkiye’ye
ve “Bilgi Toplumu”nun etkin bir üyesi olmaya götürecek yol, Atatürk’ün ışıklı
yoludur. Bize Türklüğümüzü hatırlatan, Göktürklerden sonra ikinci Türk adını
taşıyan milli devletimizi kuran, modern çağın normlarıyla buluşturan büyük
Atatürk’ü 76. Ölüm yıl dönümünde bir defa daha şükran ve minnetle anarken,
eserlerine, düşüncelerine ve “Ne mutlu Türküm diyene”
sözünde ifadesini bulan çağdaş milliyetçilik anlayışına milletçe sahip
çıkacağımızı bir defa ifade ediyoruz.
***
(*) Dr. Sakin ÖNER
Öğretmen, Yönetici, Şair -Yazar
 |
Dr. Sakin ÖNER
Öğretmen, Yönetici
Şair -Yazar
|
5 Ekim 1947 tarihinde Denizli ilinin o zaman Çal ilçesine bağlı bulunan Dedeköy
(Baklan) bucağında doğdu. Bugün Dedeköy (Baklan) adıyla Denizli’ye bağlı bir
ilçedir. Babası Emniyet Komiseri Celalettin Öner, (1922-16.12.1970) annesi
Denizli’nin Honaz ilçesinden ev hanımı Ulviye Öner (Akkuş)’dir. 1951-1953
yılları arasında Dedeköy (Baklan)’da dedesinin ve babaannesinin yanında
kalmıştır. İki yıl köy ortamında kalan Öner, burada kırsal kesimdeki Türk
insanının yaşantısını, gelenek ve göreneklerini, zengin halk kültürünü tanıma
imkânını bulmuş ve bu döneme ait izler şiirlerine ve yazılarına yansımıştır.
ÖĞRENİM HAYATI
1953’te yeniden evlenen babasının yanına gitti. Babasının 1954’te Manisa’nın
Kırkağaç kazasına tayini çıktı. 1954-1955 öğretim yılında Kırkağaç İlkokulu’nda
ilköğretim hayatına başladı. 1955 yılı Şubatı’nda Manisa il merkezine babasının
ataması çıktı. İlkokul 1. sınıfın ikinci dönemini Manisa-Murat Germen ilkokulu,
2. sınıfı Necatibey İlkokulu ve 3. sınıfı Fatih İlkokulu’nda okudu. 1957
yılının yazında Afyon ilinin Sandıklı ilçesine tayinleri çıktı. İlkokul 4. ve
5. sınıfı da Sandıklı-Ali Çetinkaya ilkokulu’nda okudu.
1959-1960 Öğretim yılında Sandıklı Ortaokulu’nda ortaokula başladı. Babası,
1960 yılında Komiserlik imtihanını kazanıp bir yıllığına Ankara’ya kursa
gidince, ailece Bandırma’da hava astsubayı olan dayısının yanına gittiler.
1960-1961 öğretim yılında ortaokul 2. sınıfı Bandırma Şehit Mehmet Gönenç
Lisesi orta kısmında okudu. 1961 yılında Komiser Muavini olan babasının Van’a
atanması üzerine Van Atatürk Lisesi’nin ortaokul 3. sınıfına kaydoldu. Liseye
de aynı okulda 1962-1963 öğretim yılında başladı ve Lise 2. sınıfı da aynı
okulda okudu. 1964 yazında Yozgat’a tayinleri çıkınca lise son sınıfı, Yozgat
Lisesi’nde okudu.
1964-1965 Öğretim yılında liseden mezun olan Öner, 1965 Haziranında girdiği
Üniversite Giriş sınavı sonunda birinci tercihi olan İstanbul Üniversitesi
Hukuk Fakültesi’ni kazandı. Burada öğretimini sürdürürken bir günlük gazeteye
(Babıâli’de Sabah) muhabir olarak girdi. Geçimini sağlamak amacıyla girdiği bu
iş istikbalinin yönünü değiştirdi. 1966 yılında Bugün gazetesine teknik
sekreter olarak transfer oldu. Bu arada Hukuk Fakültesi’nden ayrıldı. 1967’de
yeniden girdiği Üniversite Giriş Sınavı sonucunda bu defa birinci tercihi olan
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü
kazandı. 1967-1972 yılları arasında bu bölümde okudu. Bu süre içinde
dergicilik, kitapçılık ve yayıncılık yaptı. 1972 yılı Şubat ayında mezun oldu.
Bu arada 16.12.1970 tarihinde babası Celal Öner, Isparta ili Uluborlu ilçesi
Emniyet komiseri iken vefat etti. Mezun olunca, büyük erkek evlat olarak
ailesine sahip çıkmak amacıyla doğum yeri olan Denizli iline öğretmen olarak
tayinini istedi. Tayini çıkıncaya kadar Işık Mühendislik Fakültesi Öğrenci
İşleri Şefi olarak iki ay (Nisan-Mayıs 1972) çalıştı.
1981 yılında doktora çalışmalarını başlatan Öner, 1987 yılında doktora yeterlik
sınavını verdi. İdari görevleri nedeniyle bu çalışmalara uzun süre ara verdi.
Daha sonra doktora çalışmalarına yeniden hız veren Öner, İstanbul Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Prof. Dr. Mustafa Özkan’ın danışmanlığında
“Tanzimat Dönemi’nde Dil ve Edebiyatta Milliyetçilik” konulu tezini
tamamlayarak 2003 yılında Türk Dili ve Edebiyatı Doktoru oldu.
MEMURİYET HAYATI
 |
Dr. Sakin ÖNER
Öğretmen, Yönetici
Şair -Yazar
|
Sakin Öner, 29 Mayıs 1972 tarihinde Denizli Lisesi Edebiyat Öğretmeni olarak
memuriyet hayatına başladı. 17.02.1973 tarihinde Denizli ilinin Acıpayam ilçesi
Darıveren bucağında Fidan Oymak ile evlendi. 1975 yılı Temmuz-Ekim ayları
arasında İzmir-Bornova’daki Topçu Taburu’nda kısa süreli askerlik görevini
yaptı ve Topçu Asteğmen olarak terhis oldu.
Askerde iken İstanbul Atatürk Eğitim Enstitüsü’ne Müdür Yardımcısı ve Edebiyat
Öğretmeni olarak tayini çıktı. 14.11.1975 tarihinde üç yıl öğretim süreli ve
ortaöğretim öğretmeni yetiştiren bu okulda Tahakkuk Müdür Yardımcısı ve Türkçe
Bölümü Öğretim Görevlisi olarak göreve başladı. Türkçe Bölümünde Yeni Türk
Edebiyatı, Kompozisyon ve Eski Türk Edebiyatı dersleri okuttu. 08.08.1977 tarihinde
ilk çocuğu dünyaya geldi. 25.04.1978 tarihinde isteği dışında, siyasi nedenlerle
Sinop Lisesi’ne tayini çıktı.
Kısa bir süre Sinop Lisesi’nde çalışan Öner, çalışma şartlarının uygun olmaması
ve ailesinin İstanbul’da kalması nedeniyle, çok sevdiği meslek hayatına Mayıs
1977 tarihinde istifa ederek ara vermek zorunda kaldı. 01.06.1978-01.01.1980
tarihleri arasında İstanbul’daki günlük siyasi haber gazetelerinden Hergün
Gazetesi’nde önce Haber Müdürü, dokuz ay sonra da Yazı İşleri Müdürü olarak
görev yaptı. 16.05.1979 tarihinde ikinci çocuğu dünyaya geldi. 01 Ocak 1980
tarihinde yeniden öğretmenlik mesleğine dönmek üzere tayinini istedi. Tayini
çıkıncaya kadar büyük düşünür ve yazar S. Ahmet Arvasi’nin kurduğu Türk Gençlik
Vakfı’nın müdürlüğünü yaptı ve bu vakfın yayın faaliyetlerini yürüttü.
23.03.1970 tarihinde İstanbul Kız Lisesi’ne depo öğretmeni olarak tayini çıktı.
Buradan 07.04.1980 tarihinde İstanbul Şehremini Lisesi’ne Edebiyat Öğretmeni
olarak atandı. Bu okulda 03.07.1981’de Müdür Yardımcısı oldu. 13.12.1982’de
İstanbul Pertevniyal Lisesi’ne Edebiyat öğretmeni olarak tayini çıktı. Bu
okulda 23.08.1983’te Müdür Başyardımcısı oldu. 05.12.1984’te de İstanbul Behçet
Kemal Çağlar Lisesi’ne Müdür olarak atandı.
27.06.1987 tarihine kadar bu lisede müdürlük yaptıktan sonra İstanbul Milli
Eğitim Müdürlüğü’ne Müdür Yardımcısı olarak tayini çıktı. Burada Basın ve
Halkla İlişkiler, Sosyal Hizmetler ve Protokol bölümlerinden sorumlu Müdür
Yardımcısı olarak görev yaptı.
16.10.1992 tarihinde Vefa Lisesi Müdürlüğü’ne atanan Öner, bu tarihten
28.06.1995 tarihine kadar bu görevini sürdürdü. 29 Haziran 1995 tarihinde
ikinci defa İstanbul Milli Eğitim Müdür Yardımcılığı görevine atandı. Bu
görevde; Basın ve Halkla İlişkiler, MLO (Müfredat Laboratuar Okulları), Program
Geliştirme ve Protokol birimlerini yönetti.
01.07.1998 tarihinde Vefa Lisesi camiasının umumi isteği üzerine ikinci defa
Vefa Lisesi Müdürlüğüne atandı. Bu görevi süresinde; 19 Ağustos 1999 depreminde
hasar gören iki tarihi okul binasının deprem takviyelerinin yaptırılarak
yeniden eğitime kazandırılması, okul birimlerinin ve donanımının tamamen
modernize edilmesi, çağdaş eğitim teknolojisinin kazandırılması ve derste etkin
kullanılması, multimedya destekli eğitime geçiş, okul müzesi yapımı, yurt
genelinde lise öğretiminin dört yıla çıkarılıp Anadolu Liselerinin Hazırlık
Sınıflarının kapatılmasından sonra, okul statüsünün yükseltilerek beş yıllık
(Hazırlık+4 yıl) on liseden biri haline getirilmesi gibi çalışmaları İstanbul
ve Niğde Üniversitelerinde yapılan eğitim tarihindeki yeri ve önemi konusundaki
iki yüksek lisans tezine bilgi ve doküman katkısında bulunma, Vefa Lisesi
kuruluşlarının ve mezunlarının da desteğiyle başarı ile sonuçlandırdı. Vefa
Lisesi’nin tarihinde en uzun süre görev yapan müdür (ilk müdürlüğüyle birlikte
toplam 15 yıl) olarak bu okuldaki görevini 18.08.2010 tarihinde tamamladı. Bu
tarihten itibaren İstanbul (Erkek) Lisesi Müdürlüğü görevini yürütmektedir.
Bu arada 2005 yılında Milli Eğitim Bakanlığınca ilk defa uygulamaya konulan
öğretmenlik kariyer basamakları uygulamasında, en yüksek puanı alarak kendi
alanında “BİRİNCİ” sırada BAŞÖĞRETMEN unvanını kazandı.
EDEBÎ HAYATI
Sakin Öner’in edebiyatla ilgisi, 1957 yılında Afyon ilinin Sandıklı ilçesinde
Ali Çetinkaya ilkokulu’nda 4. sınıfı okurken başladı. Sınıf arkadaşlarından
Mete Öner (daha sonra ODTÜ Mühendislik Fakültesinde öğretim üyesi oldu. Halen
ABD’de öğretim üyesi olarak bulunuyor), kendisini kitap okuma, şiir yazma ve
dergi çıkarma konularında yönlendirdi. Aziz Nesin’in o tarihe kadar çıkan bütün
mizahi hikaye ve romanlarını okudu. Nebioğlu Yayınlarından yayınlanan Bütün
Dünya dergilerini muntazam takip ediyordu. Ayrıca ilkokul 1. sınıftan itibaren
eve alınan Milliyet gazetesinin haberlerini, köşe yazarlarını ilanlarına kadar
okurdu. Mete Öner’in kuzeni Ahmet İnam (halen ODTÜ’de Felsefe Profesörü) da
katılmasıyla sınıfta üç kişilik bir edebiyatçılar grubu oluşturdular.
O zamanlarda kullandığımız defterler ya saman kağıt, ya da ikinci üçüncü hamur
kağıttı. Birinci hamur kağıt çok kıymetli olduğu için dosya kağıdı olarak
sadece ödevlerde kullanılırdı. Babası da ödevler için bir top birinci hamur
dosya kağıdı alır, ihtiyaç olunca ihtiyacı kadar verir, gerisini saklardı.
Fakat Öner, dergi çıkarmak için, kağıt paketini babasının sakladığı yerde bulur
ve bir kısmını alırdı. O kâğıtları ortasından ikiye katlar ve dergisi gibi
yapardı. Gördüğü dergileri taklit ederdi. Derginin yazarları, kendinden başka
Mete Öner ve Ahmet İnam’dı. Bu dergide şiirler ön plandaydı, ayrıca haberler,
yazılar, yararlı bilgiler yer alırdı. İsmini hatırlayamadığı resmi güzel olan
bazı sınıf arkadaşları da derginin boş yerlerine resim yaparlardı. Bu yeni
başlayan edebiyat ve dergi merakı, bir gün kâğıtların azaldığını gören
babasının dikkatini çekti ve kısa bir sorgulanmadan sonra gerçek ortaya çıktı.
Hem kâğıtları izinsiz alıp israf ettiği ve hem de ders çalışmayıp boş işlerle
uğraştığı için babasından güzel bir dayak yedi. Bu olay, Öner’in dergicilik
hevesini kursağında bıraktı, fakat şiir yazma isteğini frenleyemedi.
a. İLK ŞİİRİ
Sakin Öner, ilk şiirini 1957 yılında, ilkokul dördüncü sınıfta iken yazdı.
“Gurbet” başlıklı bu şiir aynen şöyleydi:
Gurbetteyim bugünlerde
Geziyorum sahillerde
Oturup ağlıyorum
Hicran dolu bahçelerde
Sızlar gizli yaralar
Gönlümde hatıralar
Günler geçerde sonra
Yaşlar gönlüme dolar
Ayrı düştüm sıladan
Kan damlıyor yaradan
Gurbet ayırma beni
Yurttan, eşten ve dosttan.
Öner, yıllar sonra, on yaşındaki bir çocuğu, bu koyu melankiye, bu derin gurbet
ıstırabına sürükleyen duygunun ne olduğunu kendi kendine sordu. Simasını
hatırlayamadığı annesinin ilk çocukluk yıllarında ölümünden sonra, çocukluğunun
ilk anılarının oluştuğu Dedeköy (Baklan)’de, dedesinin ve babaannesinin yanında
geçirdiği ve bütün köyün de sevgi ve şefkatiyle kendisini kucakladığı yılların,
uzağında kalmanın hüznünün böyle bir şiirin yazılmasına vesile olduğu sonucuna
vardı.
Öner’in çocukluk yıllarına ait ilginç bir anekdotu da, konuyla ilgisi nedeniyle
belirtmekte yarar bulunmaktadır. Büyüklerin anlattığına göre daha henüz beş
yaşında bir çocukken büyüklerin peşinden camiye gider, safa dururmuş. İmam,
namazı kıldırmak için “Allahuekber” der demez, Öner de yüksek sesle “Feyzamet
beni bekler” (Feyzamet, Öner’in dedesinin evinin zemin katındaki Feyzi Ahmet
isimli terzinin halk ağzındaki adıydı, dermiş. Tabii bütün cemaat gülmeye
başlar, namaz bozulur, “kerata yine yapacağını yaptı” denilip camiden kovalanır
ve namaza yeniden başlanırmış. Köylünün hem kızıp, hem güldüğü ve yıllarca
unutmadığı bu anekdotta Öner’in daha şiiri tanımadığı o yaşta, böyle kafiyeli
bir söz üretebilmesi, belki de ondaki şiir yazma yeteneğinin ilk işareti
sayılabilir.
b. DERGİCİLİK VE GAZETECİLİK MERAKI
Sandıklı Ali Çetinkaya İlkokulu’nu bitirip, 1959-1960 öğretim yılında Sandıklı
Ortaokulu 1. sınıfına girince, kendisi ile birlikte edebiyata meraklı olan Mete
Öner ve Ahmet İnam gibi iki yakın arkadaşından ayrıldı. Artık yalnız başınaydı
ve şiire merakı had safhadaydı. Dergi çıkarma merakı yine depreşmişti. Bu defa
Spor Kolu Başkanı olarak topladığı aidatlarla kâğıt alarak Nuri Bilgin(Prof.Dr.
Ege Üniversitesi) ve Hasan Hüseyin Palan (daha sonra Avukat oldu) isimli
arkadaşlarıyla bir dergi hazırladı. Ülke Yayınevi adıyla bir yayınevi kurduğunu
düşünerek bu yayınevi adına mühür kazıttı. Öner, hazırladıkları bu dergiyi
bastırmak için bir gün evden kaçıp, Afyon’a gidip, oradaki matbaalarla görüşüp,
geç vakit eve dönünce, babasından edebiyat merakının ikinci dayağını yedi.
Ortaokul 2. sınıfa geçtiğinde, babasının Ankara’ya Komiserlik Kursuna gitmesi
üzerine ailece Bandırma’daki dayılarının yanına gittiler. Deniz kıyısındaki
nezih ve şirin görünümü, doğal güzelliği ve aynı zamanda eğitim düzeyi yüksek
halkıyla modern bir ilçe olan Bandırma, Sakin Öner’deki şiir yazma arzusunu
iyice kamçıladı. Bu arada, dayısının ve teyzesinin zengin kitaplığındaki
kitapları peşpeşe yutar gibi okuyordu. Orta 2. sınıfı Bandırma Şehit Mehmet
Gönenç Lisesi’nde okuyacaktı. Okulun adı ilgisini çekmişti ve Kore Savaşları’na
katılan Bandırmalı Üsteğmen Mehmet Gönenç’in Kunuri savaşlarında, kendilerinden
kat kat üstün Çin birliklerine uzun süre direndikten sonra kahramanca şehit
edilişinin hikâyesini öğrenmişti. Bandırma’da 1962 yılı başında ilk yazdığı
şiir, Şehit Mehmet Gönenç’in Ruhuna İthaf isimli şiirdir. Bu şiir, Gönenç’in
vefat yıldönümü olan 28 Nisan 1961 tarihinde Bandırma-Ufuk Gazetesi’nde
yayımlandı. Öner’in ilk yayımlanan şiiri budur. Öner’in matbaa ile ilk tanışışı
da bu vesileyle olmuş ve bu ilişki ömür boyu devam etmiştir. Öner’in,
Sandıklı’da yazdığı ilk şiiri olan “Gurbet” de bu gazetede ikinci şiiri olarak
yayımlanmıştır.
c. MÜNEVVER ÖĞRETMEN
Bandırma’da onu asıl etkileyen ve edebiyat dünyasının büyüleyici atmosferine
sokan kişi iseTürkçe Öğretmeni Münevver Yardımsever oldu. Öner’de şiir
yeteneğini gören bu öğretmen, her dersine onu tahtaya kaldırıp bir şiirini
okutarak başlardı. Girdiği sınıflarda birer Türkçe yarışma ekibi oluşturan bu
öğretmen, kendi sınıfında Öner’i yarışma grubunun sözcüsü yapmıştı. Münevver
Öğretmen haftada bir gün öğlenci olan sınıflarını iki saat erken getirterek
diğer Türkçe öğretmenleriyle birlikte Türkçe ve Edebiyat konularında
yarıştırıyordu. Ayrıca, bibliyografya defteri tutturuyor ve her hafta bir kitap
okumayı şart koşuyordu. Öner, o öğretim yılında Varlık Yayınları’nın çoğunu
okudu. Kendini doludizgin edebiyat dünyasında bulan Öner’in, birinci dönem
sonunda karnesinde beş zayıfı vardı. Bu duruma, ders çalışmayıp kitap
okumasının ve şiir yazmasının neden olduğunu düşünen annesinin tepkisi büyük
oldu. Fakat atı olan Üsküdar’ı çoktan geçmiş, Öner, edebiyatın zengin dünyasına
kendini kaptırmıştı. Türkçe Öğretmeni Münevver Yardımsever, Sakin Öner’in
kilidini açmış, edebiyatın büyüleyici ortamına bırakıvermişti. Öğretim yılı
sonunda Öner’in üç zayıfı vardı ve ikmale kalmıştı, fakat ellinin üzerinde kitap
okumuştu. Hepsinin ötesinde şiire ve genel olarak edebiyata sevgisi tutkuya
dönüşmüş ve bu konuda özgüveni artmıştı. Artık sadece şiir yazmıyor, güzel şiir
okuyordu.
Bu arada aynı okulda Edebiyat öğretmeni olan, Atatürk şiirleri ve halk
edebiyatı üzerindeki çalışmaları ve eserleri ile tanınan Haşim Nezihi Okay’ın
da Öner’in şiir düzeyinin gelişmesinde büyük katkısı olmuştur. Okay, Öner’in
kendisine götürdüğü amatör şiir çalışmalarını büyük bir ciddiyetle inceleyerek
eleştirir ve değerlendirirdi.
d. EN BÜYÜK LABORATUAR: VAN
Sakin Öner için en büyük laboratuar, Van oldu. Babasının Van’a Merkez Karakolu
Komiseri olarak tayininden sonra Öner, 1961-1962 öğretim yılında Van Atatürk
Lisesi ortaokul 3. sınıfına nakil yaptı. Daha okula gider gitmez edebiyat alanında
kendisi gösterdi. Artık, milli bayramlar ve törenlerin değişmez elemanı idi,
okul adına günün anlamına uygun şiiri o okuyordu.
Van’da o zaman çok hareketli bir sanat ve kültür hayatı vardı. Çok faal tiyatro
ve folklor etkinlikleri yapan Van Folklor ve Turizm Derneği, çeşitli yarışmalar
düzenleyen Van Kültür ve Kalkındırma Derneği vardı. Dört matbaada dokuz günlük
gazete yayımlanıyordu. Yeşil Van, Van Ekspres, İki Nisan ve Serhat Postası
bunlardan bazılarıydı. Bandırma’da bulaşan matbaa mürekkebi, Öner’i kısa süre
sonra bu matbaalara ve gazetelere çekti. Önce Öner’in şiirleri bu gazetelerde
yayınlandı.
1962 yılı Mayıs’ında Van Kültür ve Kalkındırma Derneği tarafından yapılan Orta
okullararası Şiir Okuma Yarışması’nda kendi yazdığı şiirle üçüncü oldu.
Kendisine Necip Fazıl Kısakürek’in yeni yayımlanan Çile kitabı hediye edildi. O
yarışmada Liselerarası Şiir Okuma Yarışması’nda bir öğrenci Necip Fazıl’ın
Sakarya Türküsü şiiriyle birinci olmuştu. Bu şiirden çok etkilenen Öner, hemen
şiiri ezberlemeye koyuldu. Bu şiirle bir yıl sonra 1963 Mayıs’ında yapılan
Liselerarası Şiir Okuma Yarışması’nda “birinci” oldu. Bu şiirin Sakin Öner’in
ruh ve düşünce dünyasının oluşmasına çok büyük katkılar yaptığını
söyleyebiliriz. Artık Öner, Van Atatürk Lisesi’nde “şair” sıfatıyla
tanınıyordu.
Ortaokul 3. sınıfta okul idaresinden izin alarak şahsı adına “Doğuş” adıyla bir
duvar gazetesi çıkardı. Bu gazetedeki bütün yazı ve şiirler kendisine aitti.
Lise 1. sınıfa geçtiğinde Okul Müdürlüğü, okulun Kültür ve Edebiyat Kolu
Başkanlığına Öner’i getirdi. Okulun camekanlı büyük bir duvar gazetesi vardı.
Artık onu o çıkarıyordu. Gazetede makale, deneme, röportaj, hikâye, şiir,
haber, karikatür, bulmaca ve spor olmak üzere çok çeşitli türlere ve konulara
yer veriliyordu. Onbeş günde bir değişen bu gazetede kendisine çeşitli haberler
ve spor haberlerinde Cafer İpek, karikatür ve bulmacada da Metin Haldenbilen
isimli bir arkadaşı kendisine yardım ediyordu. 1962 yazında Ağrı’da bulunan
teyzesinin yanına gittiğinde orada yayınlanan günlük Mesuliyet gazetesi ile
temasa geçti. Bu gazetede de “GÜN-KİN” isimli şiiri yayımlandı.
Lise 1. sınıfta iken 1963 yılında Sakin Öner Yeşil Van gazetesinde “Bahçemin
çiçekleri” başlıklı bir sütunda “Bülbül” mahlasıyla günlük fıkralar yazmaya
başladı. Mahlas kullanmasının nedeni, ailesinin bu tür çalışmalara, derslerini
aksatacağı gerekçesiyle çok karşı olmalarındandı. İçindeki yazma aşkını
frenleyemeyen Öner, takma isimle de olsa yazmayı sürdürüyordu. Artık yazma
işini, gazetelerdeki kendisinden yaşça büyük ve deneyimli köşe yazarlarıyla
polemiğe girmeye kadar götürmüştü. Bu arada Yeşil Van ve diğer gazetelerde sık
sık şiirleri yayımlanıyordu. Bu arada Serhat Postası isimli gazetenin açtığı
şiir yazma yarışmasında üçüncü oldu. Bir gün, yeni taşındıkları evin sahibiyle
girdiği polemiği içeren “Ev, ev, yine ev…” başlıklı bir yazıya rastlayan
babası, “Bülbül” mahlaslı yazıları onun yazdığını anladı. Fakat, hayret ki, hem
fazla yüzgöz olmadı, hem de kızmadı. Belki de gizli gizli gurur duydu. Bu
süreç, Van’dan Yozgat’a tayin oldukları 1964 yazına kadar devam etti.
e. YOZGAT’TAN İSTANBUL’A
Babasının 1964 yazında Yozgat’a tayin olması üzerine Öner, Lise 3. sınıfı
Yozgat Lisesi’nde okudu. Öner, artık diplomanın kokusunu almıştı. Bu nedenle,
şiir yazmayı sürdürse de, gazetelerde yayınlanmasına ara verdi. Derslerine
ağırlık verdi. Yine de, şiir okuma yarışmalarında birinci oluyor, okulun Kültür
ve Edebiyat Kolu faaliyetlerini yürütüyordu. En yakın sınıf arkadaşı Cemil
Çiçek’ti. Daha sonraki yıllarda politikada bakanlığı, başbakanlığa kadar
yükselecek olan bu arkadaşının bu konudaki potansiyelini o zamanlardan fark
etmişti.
Öner, 1964-1965 Öğretim yılında Yozgat Lisesi’den mezun oldu ve o yaz yapılan
üniversite giriş sınavlarında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini ön
sıralarda kazandı. Mezun olduğu 6 Edebiyat D sınıfından o yıl aynı Fakülteyi 13
kişi kazandı. Öner, bunlardan biri olan Cemil Çiçek’le İstanbul’a geldi.
Sakin Öner, ailesinden, Van ve Yozgat’taki arkadaşlarından aldığı etkilerle
milliyetçi ve maneviyatçı duyguları ağır basan, fikri ve siyasi hareketlerle
ilgilenen, şiir ve esir alanında epey deneyim kazanmış bir genç olarak
İstanbul’a gelmişti. Çatalca’da eşi Yüzbaşı olan teyzesinden başka İstanbul’da
kimsesi yoktu.
Hukuk Fakültesi’ne Çatalca’dan her gün 05.30’da otobüse binerek geliyor, 1.
sınıfı okuduğu bin kişilik Büyük Anfi’de ön sıralarda yer bulamıyor, bu da
dersi yeterince dikkatli takip etmesine engel oluyordu. Çatalca’ya varışta
erken kalktığı için yemekten sonra erkenden uyumak durumunda kalıyor ve
dolayısıyla ders çalışamıyordu. Birkaç ay sonra Fatih semtindeki Denizli
Yurdu’na taşınarak artık İstanbullu oldu.
İstanbul’a yerleşince biraz geçim sıkıntısı, biraz da gazetecilik merakı iş
aramasına yol açtı. 1965 sonbaharında Hüseyin Avni Alpay ve Mehmet Emin Alpkan
tarafından Babıâlide Sabah adıyla milliyetçi ve muhafazakâr günlük bir gazete
yayımlanmaya başlamıştı. Genel Yayın Müdürü “Ergun Göre”, üç gün gidip gelip iş
isteyen bu genci, belki de başından savmak için, Milli Türk Talebe Birliği’nde
aynı gün peşpeşe düzenlenen Prof. Dr. Sabahattin Zaim ve Alparslan Türkeş’in
konferanslarını takip edip haberini yapmak için gönderdi. O akşam gazeteye
gelip haberleri verirken İstihbarat Şefi Hasan Kormazcan’la tanıştı. Daha sonra
uzun süre milletvekilliği ve Meclis Başkan Vekilliği yapan Korkmazcan’a
haberleri teslim eden Öner, ertesi gün haberlerinin aynen gazetede yer aldığını
görünce çok mutlu oldu. Artık her gün habere çıkıyordu. Üniversite ve eğitim
muhabiri olmuştu. Hata sonunda 75 lira haftalık verdiler. Bu aylık 300 lira
demekti ve bir öğrenci için çok büyük paraydı. İki aylık Hukuk Fakültesi arık
yavaş yavaş okulu asmaya ve gazetecilik mesleğine yoğunlaşmaya başlayacaktı.
Yıl 1965, ayı Aralık’tı.
Öner’in birkaç ay sonra gazetede haberlerinin dışında röportajları da
yayınlanmaya başladı. Taner Karahasanoğlu ile birlikte gençliğin sorunlarını
ele alan bir köşeyi de yönetiyordu. Bu köşede arada sırada şiirlerine de yer
veriyordu. Bu köşede yayımlanan “Ayasofya’da Bahar” isimli şiiri, Konya’da çıkan
Yeni Ümit dergisinin arka kapağında da yayımlanmıştı. Bu gazetede en yakın
arkadaşlarından biri, Gaziantep’ten milliyetçi mücadeleleri nedeniyle
İstanbul’a gelmek zorunda kalan, günümüzün tanınmış gazeteci-yazarlarından
Necdet Sevinç’ti. Bir diğer yakını da, kendisine ağabeylik yapan yazar Cavit
Ersan’dı.
Mehmet Şevki Eygi 1966 sonbaharında Bugün gazetesini çıkarmaya hazırlanıyordu.
Yeni kadroyu kurarken davet ettiği isimlerden biri de, Sakin Öner’di. Öner, bu
gazeteye Teknik Sekreter kadrosuyla ve 650 lira maaşla transfer olur. Bu
gazetede teknik sekreterliğin yansıra özel haberlerini ve röportajlarını da
yayımlar. Gazetede yayımlanan bir haber dolayısıyla Eygi ile tartışan Öner
gazeteden ayrılır.
Öner, bugün gazetesinden ayrıldıktan sonra altı ay Mümin Çevik’in sahibi olduğu
Üçdal Neşriyat’ta sekreter ve musahhih olarak çalıştı. Bu arada, 1 Kasım 1966
tarihinde Ali Muammer Işın ve Ahmet Karabacak tarafından Millî Hareket adıyla
Alparslan Türkeş’in lideri olduğu cumhuriyetçi köylü Partisi (CKMP)’ni destekleyen
milliyetçi düşünceyi temsil eden onbeş günde çıkan dergi yayımlanmıştı. Bu
derginin 15 Aralık 1966 tarihli 4. sayısında Öner’n “Bekamız İçin
Birleşmeliyiz” başlıklı ilk yazısı yayımlandı. Ali Muammer Işın’ın ayrılması
üzerine 8. sayıdan itibaren derginin sahibi Ahmet B. Karabacak oldu. Bu sayıdan
itibaren Öner de, derginin Teknik Sekreteri oldu. Öner 48. sayıdan itibaren
derginin Genel Yayın Müdürü oldu. Dergi, Eylül 1970’de yayımlanan 50. sayısı
ile kapandı.
Millî Hareket Dergisi’nin Beyazıt’taki Beyaz Saray Çarşıları’nın bodrum katında
41 numaraydı. Bir müddet sonra burada Milli Hareket Yayınevi de kuruldu. Öner,
burada fikri ve edebi yayınların satışını da yapıyordu.
1969 yılında kurulan Ülkü Ocakları Birliği’nin de Genel Sekreteri olan Öner, bu
dönemde, Birlik tarafından konferansı kitap haline getirerek bastırdı. Erol
Kılıç’ın başkanlığı döneminde de Birlik adına Ergenekon adıyla bir dergi
yayımladı. Bu arada, Cavit Ersin’in Milli Ekonomi ve Ziraat, Mustafa Eşmen’in
Türk Köyü ve Öncüler dergisinde fikrî yazıları yayımlandı.
Millî Hareket Yayınevi, 1970 yılında Cağaloğlu’na taşınınca Beyazsaray 41
numara Öner, Ergenekon adıyla bir yayınevini kurdu ve Alparslan Türkeş’in
Genişletilmiş Dokuz Işık kitabını yayımladı. 1972 yılı başında Ömer Seyfettin’in
“Milli Tecrübelerinden çıkarılmış Ameli Siyaset” isimli eserini Osmanlıca’dan
yeni yazıya çevirerek sadeleştirdi. Bu çalışması Göktuğ Yayınevi tarafından
“Amelî Siyaset” adıyla bastırıldı. Bu, Öner’in basılan ilk kitabıdır.
1972 Mayıs’ında Denizli Lisesi’nde öğretmenliğe atanınca Ergenekon Yayınevi’ni
gençlere bıraktı. Denizli Lisesi’ndeki görevi sırasında sınıf ve okul
gazetelerinin çıkarılmasına öncülük etti, Mevlana ve Âşık Veysel’le ilgili
yazdığı senaryolar sahneye koydu, önemli şairlerimizin anma günlerini yaptı.
Okula edebi ve kültürel faaliyetler yönünden bir hareket getirdi. Orada iken
yazdığı Abdülhak Hamit Tarhan isimli biyografi çalışması, 1974’te Toker
Yayınları’nca basıldı. Ömer Seyfettin’in “Türklük Mefkûresi” isimli eserini de
Osmanlıca’dan yeni yazıya çevirerek “Türklük Ülküsü” adıyla 1975’te Türk Kültür
Yayınları arasında yayımlattı.
1975 Kasımında İstanbul’a Atatürk Eğitim Enstitüsü Müdür Yardımcısı ve Öğretim
Görevlisi olarak döndükten sonra, bir taraftan anarşinin at koşturduğu okulda
düzeni sağlamaya ve derslere girmeye çalışırken, bir taraftan da edebî
çalışmalarına devam etti. Burada görev yaptığı üç yıl içinde Ülkücü Şehitlere
Şiirler (1975) ve Ülkücü Hareket’in Şiirleri ve Marşları (1976) isimli
antolojileri, Arif Nihat Asya (1978) isimli biyografi kitabını, Müslim Ergül ve
Osman Nuri Ekiz’le birlikte Eğitim Enstitüleri Türkçe Bölümü 2. sınıf Yeni Türk
Edebiyatı (Servet-i Fünûn’dan Cumhuriyet’e kadar) isimli ders kitabını
hazırladı ve yayımlattı. Ortadoğu gazetesinde de bazı edebi makaleleri
yayınlandı. Bu arada, aralarında S. Ahmet Arvasi’nin de yer aldığı bu okulda
görev yapan yirmi arkadaşıyla Dokuz Işık adıyla bir yayınevi kurdu ve bu
yayınevi iki yılda on kitap yayımladı. Öner, şimdi geriye dönüp baktığında, her
gün anarşik olayların yaşandığı arada öğretmenlerin ve öğrencilerin dövüldüğü
ve yaralandığı hatta öldürüldüğü saat 08.00’den 24.00’e kadar devam eden bir
mesai sırasınca bu kadar çalışmanın nasıl yapılabildiğine şaşırmakta, bunu
gençliğine, davasına olan inancına ve heyecanına bağlamaktadır.
1978 yılı ortalarında, Sinop’a tayin olduğu ve orada anarşi nedeniyle güvenli
bir çalışma ortamı bulamadığından çok sevdiği mesleğinden istifa etmek zorunda
kaldı. Bu yıl içinde mezuniyet tezi olan Yusuf Akçura’nın Türk Yılı (1928)’nda
yer alan Türkçülük isimli 128 sahifelik uzun makalesini Osmanlıca’dan yeni
yazıya çevrilmesini, sadeleştirmesini, önemli kişi, kurum ve kavramlarla ilgili
notları içeren çalışmasını Türkçülük adıyla Türk Kültürü Yayınları arasında
yayımlattı.
Bu arada, hayatının üçüncü gazetecilik dönemi olan Hergün gazetesinde Haber
Müdürü olarak göreve başladı. Gazetede, bir taraftan bu görevi yürütürken, bir
taraftan da haftada üç gün “Ülkücünün Gündemi” isimli köşede güncel siyasi
konularda fıkralar ve önemli olaylarda 1. sahifede imzasız yorumlar yazıyordu.
“Öz Yurdumda Garibim” başlıklı yurtlardan atılan milliyetçi öğrencilerin
dramını anlatan röportajı ile 1978 yılında Ülkücü Gazeteciler Cemiyeti’ne “En
İyi Röportaj Yazarı” seçildi.
1979 yılında yine bu gazetede çalışmasını sürdürürken Toker Yayınları’ndan
Nihal Atsız isimli biyografik çalışmasını, Su Yayınları’ndan Köy
Enstitülerinden Eğitim Enstitülerine isimli araştırma kitabını yayımlattı. 1979
yılı başlarında gazetenin boşalan Yazı İşleri Müdürlüğü’ne getirildi. Dokuz ay
bu görevi sürdürdükten sonra yıl sonunda öğretmenlik görevine dönmek için Milli
Eğitim Bakanlığı’na başvurdu. 1980 yılı Mart’ında İstanbul Kız Lisesi’nde depo
öğretmeni olarak göreve döndükten sonra Nisan ayına da Şehremini Lisesi’ne
atandı.
12 EYLÜL’DEN GÜNÜMÜZE
Sakin Öner 12 Eylül 1980 İhtilâli’den sonra, Şehremini Lisesi’nde Müdür
Yardımcısı olarak yeniden idarecilik görevine başladı. Burada okulun Kültür ve
Edebiyat Kolu çalışmalarını yürüttü. Doğa isimli bir okul dergisinin yayınlanmasına
öncülük etti. Bu arada Eğitim Enstitüsü’nde iken hazırlamaya başladığı
Kompozisyon Sanatı (Düzenli Konuşma ve Yazma Sanatı) isimli kitabı tamamladı.
Bu kitap, 1981 yılında Veli Yayınları tarafından yayımlandı. Ortaöğretim ve
Yüksek Öğretim kurumlarında ders kitabı olarak okutulan bu kitap, Öner
tarafından ancak 2005 yılında güncelleştirildi ve genişletildi. Okulun Tiyatro
Kolu’nu da yürüten Öner, 1981 yılında “Gün Işığı” isimli oyunla Milli Eğitim
Vakfı 1. Tiyatro Yarışması’na katıldı ve başarı kazanıldı. Aynı yıl Veli
Yayınları’ndan İmla-Noktalama ve Cümle Bilgisi, Örnek Açıklamalarla Atasözleri
ve Özdeyişler isimli kitabını yayımlattı.
Şehremini Lisesi’nden sonra 1982 sonunda Pertevniyal Lisesi’ne atanan Öner,
burada Müdür Başyardımcılığı ve Müdür Vekilliği görevlerini yürüttü. 1984 yılı
sonunda da Sarıyer Behçet Kemal Çağlar Lisesi’ne Müdür olarak atandı. Bu
yıllarda tamamen eğitim-öğretim konularında yoğunlaştığı için edebî
çalışmalarına ara verdi. Sadece il çapındaki törenlerin senaryolarını yazdı,
sunumları yaptı. İl yöneticilerinin tören konuşmalarının hazırlanmasına katkıda
bulundu. Bu çalışmalar 1987 yılında Öner’i İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne Şube
Müdürü olarak taşıdı. Basın ve yayın hayatın bilmesi ve ilişkilerinin iyi
olması nedeniyle Basın ve Halkla İlişkiler Bölümü’nün başına getirildi.
İki yıl sonra Milli Eğitim Müdür Yardımcılığı’na terfi etti. Kendisine ek
olarak Öğretmenevleri ve Sosyal Hizmetler Bölümü’nün sorumluluğu verildi.
Beyoğlu, Sabancı ve Cankurtaran Öğretmenevleri’nin gelişmesi, Kızıltoprak
Emekli Öğretmen Evi’nin Milli Eğitim’e intikali ve Burgazada Öğretmenevi’nin
kuruluşu konusunda çalışmalar yaptı. Altunizade’deki metruk olan Adile Sultan
Kasrı’nın restoresini ve tefrişini yaptırarak burasını İl Milli Eğitim Müdürü
Turgut Akan’la birlikte Öğretmen Kültür Merkezi haline getirdi. Burada şair,
yazar, ressam, müzisyen, fotoğraf sanatçısı, folklorcu ve tiyatrocu
öğretmenleri opladı. Şiir dinletileri, açık oturumlar, paneller, konser ve
tiyatro gösterileri düzenledi. 1992 Haziran’ında İstanbul Öğretmenleri 1.
Kültür ve Sanat Şöleni’ni gerçekleştirdi.
1992 yılında Prof. İskender Pala ve Rakin Ertem’le birlikte Ortaokul 1.,2. ve
3. sınıflar için Türkçe ve Dil Bilgisi kitaplarını hazırladı. Bu altı kitap
Deniz Yayınları tarafından yayımlandı. Beş yıl süre ile okutulan bu kitaplar
eğitim camiasında büyük ilgi gördü.
1992 yılı sonlarında Vefa Lisesi Müdürlüğüne atanan Öner, 1995 yılı ortalarında
tekrar İl Milli Eğitim Müdür Yardımcılığı görevine döndü. Basın ve Halkla
İlişkiler Bölümü’nü yürütmeye devam ettiği bu dönemde Milli Eğitimin İçinden
adıyla bir kurumiçi halkla ilişkiler dergisi çıkardı. 1997 yılında Vefa
Lisesi’nin 100. kuruluş yılı anısına bir anı kitabı hazırladı. Bu kitap Vefa
Eğitim Vakfı yayını olarak “Vefa Lisesi 125. Yıl Anısına” adıyla yayımlandı.
1997 yılı sonlarında seçtiği öğretmenlerle Milli Eğitim Bakanlığı’nın
talimatıyla Lise 9., 10. ve 11. sınıfların Edebiyat, Kompozisyon ve Türk Dili
kitaplarının yazımını sağladı ve editörlüğünü yapı. 2005 yılında da yeni
öğretim programları ve tekniklerine göre hazırlan Lise 9. sınıf Türk Edebiyatı
kitabının da editörlüğünü yaptı. Özlü Sözler isimli kitabı da1998 yılında Yuva
Yayınları tarafından basıldı.
1998 yılı ortalarında yeniden Vefa Lisesi Müdürlüğü’ne dönen Öner, Kırk yılı
aşkın bir süredir yazdığı şiirlerini topladı. Değerli Şairlerimiz Mehmet Zeki
Akdağ, Ayhan İnal, Bestami Yazgan ve Yusuf Dursun’un beğenisi üzerine ilk şiir
kitabını 2002 yılında İlk Dersimiz Sevgi adıyla yayımladı.
Sakin Öner, son olarak Vefa Lisesi’nin 13. kuruş yıldönümü münasebetiyle
Edebiyat Öğretmenleri Hayri Ataş ve Hatice Gülcan Topkaya ile birlikte Vefa
Lisesi 135. Yıl Anısına isimli kitabı hazırladı. Bu arada 2001 yılından bu yana
Yeşil-Beyaz isimli okul dergisinin yayınlanmasına öncülük etti ve bu derginin
her sayısında bir yazısı yer aldı.
12 Eylül 1980’den sonraki dönemde başta Güneysu, Türk Edebiyatı, Dil ve
Edebiyat olmak üzere çeşitli dergilerde yazıları ve şiirleri yayımlandı.
ESERLERİ:
Osmanlıcadan günümüz Türkçesi’ne çeviriler:
1. Amelî Siyaset: (Milli Tecrübelerden Çıkarılmış Amelî Siyaset), Yazan: Ömer
Seyfettin, Göktuğ Yayınevi, İstanbul 1972.
2. Türklük Ülküsü: (Türklük Mefkûresi); Yazan: Ömer Seyfettin, Türk Kültür
Yayınları, İstanbul, 1975.
3. Türkçülük: (Türk Yılı, 1928 isimli yıllıkta yer alan Yusuf Akçura’ya ait 128
sahifelik makale, Sadeleştirme, biyografi ve notlar ekleriyle); Türk Kültür
Yayınları, İstanbul, 1978. (Sakin Öner’in Prof. Dr. Mehmet Kaplan nezaretinde
hazırladığı mezuniyet tezi olan bu çalışmanın daha sonra çeşitli yayınevleri tarafından
taklidi basılmıştır.)
Antolojiler:
4. Ülkücü Şehitlere Şiirler, Dede Korkut Yayınevi, İstanbul 1975.
5. Ülkü Hareketin Şiirleri ve Marşları; Dede Korkut Yayınevi, İstanbul 1976.
Biyografiler:
6. Abdülhak Hamit Tarhan; Toker Yayınları, İstanbul 1974.
7. Nihal Atsız; Toker Yayınları, İstanbul 1979.
8. Arif Nihat Asya, Toker Yayınları, İstanbul, 1978.
Fikri Çalışmalar:
9. Ülkücü Hareketin Meseleleri; Toker Yayınları, İstanbul, 1977.
10. Köy Enstitülerinden Eğitim Enstitülerine; Su Yayınları, İstanbul, 1979.
Eğitim Tarihi Araştırmaları:
11. Vefa Lisesi 125. Yıl Anısına; Vefa Eğitim Vakfı Yayını, Cem Ofset, İstanbul
1997.
12. Vefa Lisesi 135. Yıl Anısına, (Hayri Ataş ve Hatice Gülcan Topkaya ile
birlikte) Vefa Lisesi Yayın Kulübü Yayını No:1, İstanbul, 2007.
Şiir:
13. İlk Dersimiz Sevgi, Cem Ofset, İstanbul 2002.
Ders Kitapları ve Yardımcı Kitaplar:
14. Yeni Türk Edebiyatı II (Servet-i Fünûn’dan Cumhuriyet’e kadar) (Eğitim
Enstitüsü Türkçe Bölümü II. Sınıf ders kitabı, Müslim Ergül ve Osman Nuri
Ekiz’le birlikte), Toker Yayınları, İstanbul 1978.
15. Kompozisyon Sanatı (Düzenli Yazma ve Konuşma Sanatı); 1. Baskı: Veli
Yayınları, İstanbul 1981, Genişletilmiş 1. Baskı, Yuva Yayınları, İstanbul
2005.
16. İmla-Noktalama ve Cümle Bilgisi; Veli Yayınları, İstanbul, 1981.
17. Örnek Açıklamalarla Atasözleri ve Özdeyişleri, Veli Yayınları, İstanbul
1981.
18. Özlü Sözler, Yuva Yayınları, İstanbul 1998.
19. Ortaokul Türkçe 6.- 7.- 8. sınıf (Prof. Dr. İskender Pala ve Rekin Ertem
ile birlikte): Deniz Yayınları, İstanbul, 1992.
20. Ortaokul Dil Bilgisi 6.- 7.-. 8. sınıf (Prof. Dr. İskender Pala ve Rekin
Ertem ile birlikte): Deniz Yayınları, İstanbul, 1992.
Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı’nca lise öğretmenlerine hazırlatılan Lise 9., 10.
ve 11. sınıflar Edebiyat, Kompozisyon ve Türk Dili derslerinin editörlüğünü
yaptı. Yine Bakanlıkça 2005 yılında yapılandırmacı öğretim metodu ve yeni
müfredat programına göre hazırlatılan Lise 9. sınıf Türk Edebiyatı Ders
Kitabı’nın editörlüğünü yaptı.
SÖYLEŞİ
SAKİN ÖNER: “AHMET ARVASİ, ZİYA GÖKALP’İN ÇİZGİSİNDEYDİ”
Röportaj: Hüdavendigâr Onur
S.AHMET ARVASİ NASIL BİR KİŞİLİĞE SAHİPTİ
Türk-İslâm Ülküsünün Mütefekkiri S.Ahmet Arvasi 24 yıl önce 31 Aralık 1988
tarihinde İstanbul’da vefat etti. Arvasi, çok yönlü bir şahsiyetti. Bir fikir
ve dâva adamı olmasının ötesinde eğitimci, şair ve yazardı. Büyük bir idealist
ve eylem adamıydı. Çok kültürlü gerçek bir entellektüeldi. Bir ‘Mektep adam’dı.
Tavizsiz bir müslüman ve şuurlu bir Türk milliyetçisiydi.Ahmet Arvasi, bir
misyon(amaç) ve vizyon(hedef) sahibiydi. Misyonu; Türk gençliğine ve
milletimize “ilâ-yı kelimetullah” idealini ve Türk-İslâm ülküsünü
benimsetmekti. Vizyonu ise, bu ideal ve ülkünün milli ruhla yetiştirilecek
gençler eliyle dünyaya yayılmasına vesile olmaktı. Bütün ömrünü bu amaç ve
hedef uğrunda çalışmayla geçirdi.Onun şahsiyetinin ağır basan yönü
eğitimciliğiydi. Gerek 27 yıllık öğretmenlik hayatında, gerekse emeklilik
hayatında eğitimciliğine ara vermedi. Gerek sivil toplum kuruluşlarındaki
konuşmalarında, gerek gazete ve dergilerdeki yazılarında, gerekse evinde
misafirleriyle yaptığı hasbıhallerde hep eğitimciliğini sürdürdü.Hiçbir konuda
taassubu yoktu. Çünkü gerçek bir münevverdi. Doğu ve Batı düşünürlerinin
hepsini okumuştu. Bütün fikir akımlarını ve ideolojileri, İslâm dinini, dinî
ilimleri, dinler felsefesini, eğitim psikolojisini ve sosyolojisini iyi
biliyordu. Medeni ve sosyal bir insandı. Her görüş ve yapıdaki insanı saatlerce
sabırla dinler, görüşür, tartışırdı. Tartışmanın galibi her zaman Arvasi
Hocaydı. Bu yüzden aşırı sol görüşlü öğrenciler onun dersine girmek
istemezlerdi.”
AHMET ARVASİ’Yİ BİR EĞİTİMCİ OLARAK NASIL GÖRDÜNÜZ
Ahmet Arvasi’nin en belirgin vasfı, eğitimciliğidir. 1952 yılında
başlayaneğitimcilik hayatı, resmi olarak 11 Haziran 1979 tarihinde Ümraniye
Lisesi Rehberlik Öğretmeni olarak emekli oluncaya kadar devam etti. Aslında
onun eğitimcilik hayatı, cemiyet ve ev hayatı içinde, vefat tarihi olan 31
Aralık 1988’e kadar devam etti. Toplumu ve özellikle gençliği, çağın ilmî ve
teknolojik gelişmelerinden kopmadan, Türklük şuuru ve İslâm imanı ve ahlakiyle
yetiştirmeyi meslek olarak benimsemişti. Eğitim Psikolojisi ve Eğitim
Sosyolojisi gibi meslek derslerine giriyordu. Eğitim Sosyolojisi dersinin ders
kitabını da yazmıştı. Bu kitabı bütün Eğitim Enstitülerinde okutuldu.1978
yılında Ecevit Hükümetinin bürokrasideki ülkücü kıyımından Arvasi Hoca da
nasibini aldı, birçok arkadaşı gibi o da Atatürk Eğitim Enstitüsünden sürgün
edildi. Sürgün edildiği okul, Kırşehir Lisesi idi. Okul, Kırşehir’de solcuların
hâkim olduğu kurtarılmış bölgedeydi, çalışma imkânı yoktu. Ama Hoca, yiğitçe
gitti, göreve başladı, fakat gerçekten çalışamıyacaktı. Duruma üzülen Vanlı
hemşehrileri devreye girdi, daha önce başbakanlık yapmış olan hemşehrileri
Ferit Melen’le görüşerek, Hocanın İstanbul’a tayinine yardımcı olmasını rica
ettiler. Melen devreye girdi ve Hocayı İstanbul’a tayin ettiler.”Ahmet Arvasi
Hoca emekli olduktan sonra eğitimciliğini üç ayrı kulvarda devam ettirdi. Bir yandan
basındaki günlük yazıları ve kitaplarıyla halkımızı, bir yandan sivil toplum
kuruluşlarındaki konuşmalarıyla gençleri ve yetişkinleri, bir yandan da
evindeki sohbetlerle dostlarını ve öğrencilerini eğitmeye devam etti. Çok geniş
bir kültür ve ilim sahibi idi. Onun için her konuda konuşabiliyordu. Etkili ve
ikna edici bir anlatımı, çok güzel bir sesi vardı. Zeka fışkıran kapkara
gözleriyle insanın içini okurdu.”S. Ahmet Arvasi’nin anlayışına göre, eğitim
sisteminin temel amacı, bir bütün olarak fert ve cemiyetin mutluluğunu
sağlamaktır. Bunu sağlayacak olanlar da, eğitimcilerdir. Ona göre eğitimciler,
nitelikleri, bilgileri, yaşayışları ve uygulamalarıyla öğrencilerine örnek
olmalıdırlar. Eğitimciler; mütevazı, şefkatli, sabırlı ve yumuşak huylu olmalı
ve öğrencilere daima doğruyu öğretmeli ve göstermelidir. Branşlarında yeterli
ve üstün olmalılar, sürekli kendilerini yenilemeye ve geliştirmeye
çalışmalıdırlar. Vatan, millet ve devlet sevgileri yüksek olmalı, Allah sevgisi
ve korkusu ile dolu olmalıdırlar. Eğitimciler, işlerini sevmeli ve idealist
olmalıdırlar. Öğrencilerini en iyi şekilde yetiştirmeye çaba göstermelidirler.
“
S.AHMET ARVASİ NEYİN KAVGASINI VERDİ
S.Ahmet Arvasi, gerçek bir Türk milliyetçisi idi. İslâm’ın meşru çerçevesi
içinde Turancı denilecek kadar Türkçü ve milliyetçiydi. Türklüğü beden,
İslâmiyeti ruh bilen bir milliyetçilik anlayışına sahipti. Hayatı, din ve
milliyet gibi iki mukaddes varlığımızı karşı karşıya getiren dinimizin ve
milliyetimizin düşmanlarına karşı mücadele ile geçmiştir. O, bu düşmanları
durduracak tek reçete olarak da, felsefesini kendisinin oluşturduğu Türk-İslâm
Ülküsü’nü görmüştür. Arvasi Hoca, milliyetçilik anlayışını şöyle özetlemiştir:
“Ben, İslâm iman ve ahlâkına göre yaşamayı en büyük saadet bilen, Türk milletini
iki cihanda aziz ve mesut görmek isteyen ve böylece İslâmı gaye edinen Türk
milliyetçiliği şuuruna sahibim. Benim milliyetçilik anlayışımda asla ırkçılığa,
bölgeciliğe ve dar kavmiyetçilik şuuruna yer yoktur. İster azınlıklardan
gelsin, ister çoğunluktangelsin her türlü ırkçılığa karşıyım. Bunun yanında
Şanlı Peygamberimizin “Kişi kavmini sevmekle suçlandırılamaz. Kavminin
efendisi, kavmine hizmet edendir. Vatan sevgisi imandandır” tarzında ortaya
koydukları yüce prensiplere de bağlıyım.”Bu arada şu bilgiyi de aktarayım.
Alparslan Türkeş’le Necip Fazıl’ı görüştüren ve aralarında bir gönül köprüsü
kurduran da Arvasi Hocadır. Necip Fazıl, bu dostluk sonucu 1977 seçimlerinde
MHP’nin İstanbul’daki mitingine katılarak konuşma yapmıştır.Ahmet Arvasi Hocanın
milliyetçiliği, ahfâdından kalan bir mirastır. Ailesinin muhterem büyüklerinden
Seyyid Abdülhâkim Arvasi Hazretleri aile mensuplarına şu vasiyette bulunmuştur:
“Türk milleti, sahabe-i kiramdan sonra İslâmiyet’e hizmet eden tek millettir.
İslâmın bayraktarlığını yapan bu millet gelecekte de bu hizmetini
sürdürecektir. Onun için hepiniz Türk milletinin hizmetinde olup onun
yükselmesi ve yücelmesi için çalışacaksınız”.
ARVASİ NEDEN TÜRK-İSLAM ÜLKÜSÜNÜ SAVUNDU
Arvasi Hoca, Türklerin İslâm’ın bayraktarlığını yaptığını ve bu görevin hâlâ bu
millette olduğuna inanıyordu. Bu yüzden bu iki mukaddes varlığın birbirinden
ayrı, farklı ve karşı varlıklar gibi gösterilmesine tahammül edemiyordu. Bu
yüzden, 1965’te Sayın Ahmet Er’in radyoda yaptığı birseçim konuşmasında dile
getirdiği ve uzun yıllar milliyetçi câmiada çok tutulan ve sürekli kullanılan
“Türk-İslâm Sentezi” ifadesinden hiç hoşlanmadı. Çünkü, ona göre sentez,
homojen olmayan nesnelerin bir araya gelmesiyle oluşur. Sentez analiz
edilebilerek ayrıştırılabilen bir oluşumdur. Halbuki Türklük ve Müslümanlık
etle tırnak gibi birbirinden ayrılmaz bir bütündür. İşte bu sebeplerle Arvasi
Hoca, 1970’li yılların başından itibaren, Türkiye’yi yüceltecek ve gençliğimize
benimsetilecek düşünce sisteminin adını “Türk-İslâm Ülküsü” olarak koymuştur.
Hoca, aynı gerekçeyle, “kültür mozayiği” sözünden de çok rahatsızdı. Arvasi,
Türk milliyetçilerinin, Türk-İslâm ülkücülerinin dâvasının, Allah ve Resûlünün
dâvası olduğunu, bunun da “îlâ-yı Kelimetullah” dâvası olduğunu ve kıyamete
kadar süreceğini savunuyordu. Aksini iddia edenlerin, ya Türk milliyetçilerini
tanımadığını, ya da bühtan ettiklerini söylüyordu.”Arvasi Hoca, İslâm’ın ve
Türklüğün âşığıydı. Tarih boyunca bütün milletlerin putları, yani müşahhas ve
maddi tanrıları olduğunu, halbuki Tanrının mücerret olduğunu söylüyordu. Bu
konuda sık sık “Tarihte yontulmuş tanrısı olmayan bir millet vardır, o da Türk
milletidir” derdi. Hem Müslümanlığı, hem Türklüğü ile iftihar ederdi. Prof. Dr.
Ümit Özdağ’ın bir yazısında dediği gibi, Arvasi Hoca, tıpkı 17. Yüzyılda
yaşayan hemşehrisi müfessir Vanî Mehmet Efendi gibi düşünüyordu. Mehmet Efendi,
yazdığı “Araisü’l-Kur’ân” isimli tefsir kitabında “Türkler, Kur’ân’da bahsi
geçen Zülkarneyn’den maksat Oğuz Han olduğunu söylerler ki, bu konuda tereddüdü
mucip olacak hiçbir nokta yoktur” der. Hoca sık sık “Oğuz’un çocukları”
dediğinde gözleri ışıldar, sesi gürleşirdi.Arvasi Hoca, Mustafa Kemal
Atatürk’e, son Türk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu olarak saygı
duyuyordu. Onun bu konudaki duygusunu, Savaştepe İlköğretmen Okulu’nda görev
yaparken öğrencileriyle 23 Nisan 1962’de yaptığı Anıtkabir ziyareti sırasında
Anıtkabir Özel Defterine yazdığı şu ifadede açıkça görmek mümkündür:
“Cumhuriyetimizin kurucusu Aziz Atatürkümüzün manevi huzurlarında millî ruh ve
Türk şuurunun bütün imanını yaşadık.” (M. Ozan Semerci, Hatıraların
Aydınlığında Seyyid Ahmet ARVASİ, s. 196-197)
ARVASİ’NİN TÜRKÇÜLÜĞE VE TURANCILIĞA BAKIŞI NASILDI
Ahmet Arvasi Hocanın milliyetçilik anlayışı, bütün Türklük dünyasını da
kucaklıyordu ve bir anlamda Turancıydı. Henüz 17 yaşında bir delikanlı iken
(1949) yazdığı “Özleyiş” isimli şiirinde, onu maziye ve ecdâda âşık ve
Türklüğün muhteşem çağlarına özlem duyan bir yaklaşım içinde görüyoruz:“Tuna
neden köpürmüş, Kırım neden inliyor?/ Nerde parlayan kılıç, nerde o akıncı
ced?/ Şimdi Hazar uzaktan feryadımı dinliyor/ Ayrıldı mı Kafkaslar yurdumdan
ilelebet?/ Kıbrıs’ın ayrılışı derd oldu içimizde/ Barbarosun sesini kaybettik
Akdenizde,/Adalar yabancıda, dinmez dertleri bizde/ Balkanımız vatandan ayrıldı
mı nihayet?”Ahmet Arvasi Hoca, ömrü boyunca Türk milliyetçilerinin
sınırlarımızın dışında kalan soydaşlarımızla ilgilenmelerini ve onların
kurtuluşu için mücadele etmelerini istemişti. Onun “Turan”a sevgisini şöyle
anlatabiliriz:Yıl 1960, mevsim ilkbahar. Savaştepe İlköğretmen Okulu öğretmen
ve öğrencileri okulun bahçesindeki çınar altında halay çekiyorlar.Sırası gelen
“Karadeniz üstünden horana bak horana” diyor ve buna kendi bulduğu kafiyeli bir
cümleyi ekliyordu.Sıra Arvasi Hocaya gelince ek cümle olarak “Karadeniz
üstünden Turan’a bakTuran’a” deyiveriyor. Kimse “Turan”ın anlamını bilmediği
için şaşırıyorlar. Hafta boyunca girdiği bütün sınıflarda Hocaya Turan’ın ne
olduğu soruluyor. O da dersin ilk 15-20 dakikasında, Komünist Rusya’nın Orta
Asya’daki Türklere yaptığı zulmü anlatıyor. Türklük dünyasının hürriyete
kavuşması ve Turan ülküsünün gerçekleşebilmesi için çok güçlü bir devletimizin
olmasını, bunun için gençlerin çok okuyup ve çok çalışıp ülke kalkınmasında
görev almaları gerektiğini belirtiyor.”Arvasi Hoca, ‘biyolojik ırkçılık’ın
parçalayıcı ve bölücü bir karakter taşıdığını, ‘ictimaî ırkçılık’ın ise
birleştirici ve bütünleştirici bir özellik taşıdığını belirtirdi. Kültürel
anlamda soy birliği şuurunu taşıyordu. Bu konuda Ziya Gökalp, Mümtaz Turhan ve
Erol Güngör çizgisindeydi. Arvasi Hoca bir din âlimi kadar dinî bilgiye sahip
olmakla birlikte din adamı değildi. Onun dinî ilimler alanındaki vukufiyetini,
bir Müslümanın beşikten mezara hayatını ve 24 saatini, bir haftasını, bir
yılını nasıl yaşaması gerektiğini anlattığı “İlm-i Hâl” isimli eserinde görmek
mümkündür.
ARVASİ’NİN DOĞU ANADOLU’YA BAKIŞI NASILDI?
Ahmet Arvasi Hoca, Doğu Anadolu çocuğu olmasına rağmen bölgeciliğe ve
bölücülüğe kesin olarak karşıydı. Fakat, Hocanın insanlar üzerindeki büyük
etkisini ve çevrenin genişliğini gören devletin istihbarat kurumları, Doğu
Anadolulu olması nedeniyle onu yıllarca “Kürtçü” diye takip ettiler. Bu durumu
Hoca da biliyordu, rahatsız oluyordu, fakat bu rahatsızlığını mümkün olduğu
kadar çevresine hissettirmiyordu. Bu durum, Hocanın Türk milliyetçiliği
inancını hiçbir zaman zedelemedi. Yalnız birçok görev için “mesela Talim ve
Terbiye Kurulu üyeliği gibi” önüne engel olarak çıkartıldı.12 Eylülden sonra
MHP Genel İdare Kurulu üyesi suçlamasıyla tutuklanıp dört aya yakın askeri
cezaevinde kaldıktan sonra suçsuz görülerek beraat ederek özgürlüğüne kavuştu.
1986 yılında bir gün Milli Güvenlik Kurulu, Doğu Anadolu gerçeğini anlatması
için Hocayı Ankara’ya davet etti. Hoca davete icabet ediyor ve konuşmak için
kürsüye geldiğinde haziruna, “Beni yirmi beş yıldır takipettiğiniz bir
Kürtçünün, bir Kürt milliyetçisinin Doğu Anadolu hakkındaki görüşlerini
dinlemek için mi, yoksa bir Türk milliyetçisinin görüşlerini dinlemek için mi
çağırdınız. Önce karar verin, ondan sonra konuşacağım” diyor ve susuyor.
Ortalık buz kesiliyor. Bir Orgeneral kalkıyor ve diyor ki: “Hocadoğru söylüyor.
Biz kendisini yıllarca Kürtçü diye takip ettik, büyük hata yaptık. Devletim
adına kendisinden özür diliyorum. Biz kendisini bir Türk milliyetçisinin Doğu
Anadolu hakkındaki görüşlerini öğrenmek ve tavsiyelerini almak için davet
ettik. Buyurun Hocam, sizi dinliyoruz”. Hoca bundan sonra bu konudaki
görüşlerini açıklıyor ve konuşmasının sonunda: “Siz Doğu Anadolu insanına
güvenmiyorsunuz. Ama bu bölgenin çocukları da en az diğer bölgelerdekiler kadar
vatanseverdir. Vatanını, imanını, namusunu korur. Yeter ki, siz onlara güvenin,
görev verin destek olun” diyor. Koruculuk sisteminin bu tavsiyeden sonra hayata
geçirildiği söylenir.
TÜRK GENÇLİĞİ MAZLUM MİLLETLERİN ÜMİDİDİR
Arvasi Hocanın milliyetçiliğinin duygu ve iman ayağından başka bir de maddi
ayağı vardı.Maddi ayağı, “muasırlaşmak”, yani çağdaşlaşmaktı. Hoca, Gökalp’in
“Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak” çizgisindeydi. Hem Türk milliyetçisi,
hem Müslüman, hem de çağdaş olunabileceğine, muasır dünyaya öncülük
edilebileceğine inanıyordu. Ne pahasına olursa olsun, mutlaka ilmî ve
teknolojik üstünlüğü ele geçirmemiz gerekiyordu. Hoca bu konuda şöyle diyordu:
“Bu milletin en büyük özlemi nedir biliyor musunuz? Yabancılaşmadan
çağdaşlaşmak. ”Türklük, Müslümanlık ve çağdaşlaşmak” birbirine zıt düşen
özellikler değil, aksine çağdaş Türk-İslâm Medeniyetinin yeniden doğuşunu
gerçekleştirecek şartlardır.” Hoca, Türk gençliğine, kendi kökünden kopmadan,
kendi kültür ve medeniyetinin değerlerini kaybetmeden, Türkiye Cumhuriyeti’ni
“dünyanın bir numaralı devleti” haline getirme ülküsüyle yetiştirilmesinin
önemli olduğunu belirtmiştir. Arvasi, Türk gençliğinin, dünya Türklüğünün,
İslâm dünyasının ve bütün mazlum milletlerin ümidi olmaya namzet bir gençlik
olarak yetiştirilmesini istemiştir.
SONUÇ
Sonuç olarak diyebiliriz ki, Seyyid Ahmet Arvasi, İslâm dinini çok iyi bilen,
yorumlayan ve yaşayan samimi ve tavizsiz bir Müslümandı, din adamı değildi.
İslâmın meşru çerçevesi içinde şuurlu ve idealist bir Türk milliyetçisiydi.
Aynı zamanda aydın ve entelektüel bir insandı, ilimde ve teknolojide
çağdaşlaşmayı, her alanda güçlü bir devlete ve zengin bir millete sahip olmayı,
milliyetçiliğin bir gereği olarak görürdü. Ama onun milliyetçiliği sadece
Türkiye Türklerine münhasır değildi. Bütün Türk ve İslâm dünyası ile insanlık
âlemini de kucaklayan birleştirici bir milliyetçilik anlayışına sahipti.