LOZAN ANTLAŞMASI
DÜNYADA TEK YÜRÜRLÜKTEKİ ANTLAŞMADIR.
SÜRESİZDİR. HİÇBİR GİZLİ MADDESİ YOKTUR.
TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN TAPUSUDUR.
Veli Zor
Araştırmacı-Yazar
Emekli Tarih öğretmeni
Lozan Antlaşması 143 maddeden ibarettir. Bir önsöz ve dört bölümden oluşan Lozan Barış Antlaşması Türk Bağımsızlık ve hakimiyetinin tanınması bakımından önem arz eden antlaşma olarak tarihe geçmiştir.
Fransızlarla imzalanan Ankara Antlaşmasında çizilen sınırlar kabul edilmiştir.
İsviçre'nin Lozan Şehrinde yapılan barış görüşmelerinde delegelerin kalpakları yanında İsmet Paşa Avrupalı diplomatlar gibi frak ve silindir şapkayı tercih etmişti.
Lozan'daki görüşmelerde asıl büyük kavga kapitülasyonlar konusunda oldu. Bu yüzden görüşmeler kısa bir süre kesildi. Lord Curzon ile İsmet Paşa arasında müthiş bir sinir harbi vardı.
Fransa,Antlaşma görüşmelerinin tam ortasında bu antlaşmanın yeni tartışmalar yaratacağını ve belirgin bir sonuç sağlamayacağını savunuyordu.
Bu görüşle ilgili olarak Türk Delegasyonu 23 Şubat'ta toplantıyı toplantıyı terk etti.
Lozan Antlaşması 24 Temmuz 1923 İsviçre'nin Lozan Kentindeki Rumine Sarayında TBMM Temsilcileri, Birleşik Krallık, İtalya, Fransa, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika, Japonya ve Yugoslavya tarafından imzalandı Antlaşma. Fransızca'dır.
Bu Antlaşma ile Sevr Antlaşması geçersiz sayıldı.
Bu Antlaşma ile beraber Türkiye Cumhuriyetinin sınırları çizilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Osmanlı İmparatorluğundan geriye kalan bütün haklarından feragat etti ve karşılığında Müttefik Devletler Türkiye Cumhuriyetini tanıdı.
Bu antlaşmayı Türkiye 23 Ağustos 1923 te, Yunanistan 25 Ağustos 1923 te, İtalya 12 Mart 1924 te, Japonya 15 Mayıs 1924 te, Birleşik Krallık 16 Temmuz 1924 te imzaladı.
Bu Antlaşma 6 Ağustos 1924 itibariyle geçerli sayıldı.
Lozan Antlaşması sayesinde Doğu Anadolu modern Türkiye Cumhuriyetinin toprağı sayıldı.
Lozan Antlaşmasının kısa bir süre için durmasına neden olan sorunlar, Kapitülasyonların kaldırılması Musul Meselesi, Boğazlar Meselesi, Musul ve Kerkük sorunu tekrar başlayan görüşmeler sonucunda, Yunanistan Türkiye arasında Meriç Nehri sınır olarak kabul edildi.
Bulgaristan sınırı 1913 tarihli İstanbul Antlaşması esas alınarak belirlendi.
Irak sınırı İngiltere ile Antlaşmaya varılarak çizildi. Ege Denizinde ise Gökçeada Bozcaada ve Tavşan Adası Türkiye ye bırakıldı. Diğer tüm adalar Yunanistan'a bırakıldı.
Oniki ada ise İtalya'ya bırakıldı. İkinci dünya savaşı sonrası İtalya bu adaları Yunanistan'a bıraktı.
Hatay ise 1939 yılında bölge de yapılan referandum soncunda Türkiye'ye katıldı.
Antlaşma sonucunda Rum ve Ermeni iddiaları sonlandı. Kürdistanın kurulması önlendi. Böylece barış sağlandı.
Boğazlar Türkiye'nin başkanlığında kurulacak komisyon tarafından yönetilecekti. Boğazların iki tarafında 15-20 km.lik alan askeri faaliyetlerden arındırılacaktı.
Osmanlı'dan kalan borçların ödenmesi kabul edildi.
Yunanistan'dan savaş tazminatı olarak Karaağaç ve çevresi tazminat olarak Türkiye'ye bırakıldı. Bu Antlaşma ile ilgili olarak Atatürk Nutukta şöyle diyor:
Benzeri görülmemiş bir siyasi zafer eseridir. Tarih yazmak tarih yapmak kadar önemlidir. Yazan yapana sadık kalmazsa değişmeyen gerçek insanlığı şaşırtacak bir mahiyet alır diyen Atatürk, Türk Tarihinin en büyük eseri Nutuk'ta Lozan Zaferini Türk Milleti'ne hem tarih yaratıcısı, hem de Tarih yazıcısı rolüyle, Lozan'daki zaferi gölgelemeye çalışanlara ve çalışacaklara ders niteliğinde ilk ağızdan ve tüm detaylarıyla böyle anlatmıştı.
BAŞTA ULU ÖNDER MUSTAFA KEMAL ATATÜRK VE LOZAN KAHRAMANI İSMET PAŞAYA SELAM OLSUN. AZİZ HATIRALARI ÖNÜNDE SAYGIYLA EĞİLİYORUM. IŞIKLAR İÇİNDE UYUSUNLAR.
SAYGILARIMLA...
VELİ ZOR
Araştırmacı-Yazar
Emekli Tarih Öğretmeni
26.06.2022
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder